رمان ایران

من به داستان به عنوان یک کپی از زندگی نگاه نمی کنم . کپی کردن شکل عادی بخشی از زندگی برای من نویسنده ارزشی ندارد. داستانی که می نویسم باید جهانی تازه ، شرایطی تازه، داشته باشد. باید اشیا و رفتار اشیا شکل بدیعی به داستان بدهد. باید یک زیبایی تازه خلق کرد. زیبایی که حتما معنا دار خواهد بود . استمرار در نوشتن به منظور کشف فضا های تازه در حین نوشتن است. چرا که نوشتن کشف است. ممکن است نویسنده ای در شروع کار کلیت داستانی را در ذهنش نداشته باشد. این خصوصیت شکاف نوشتن است که اجزا و شکل و پیکره ی داستان را پیدا می کند و در نهایت ایجاد داستان بدیع می کند... همه اینها را باید به صورت یک هارمونی ایجاد کرد. در این هارمونی کلمات هر جزیی، هر تصویری و هر کلمه ای جای خودش را دارد....

"کولی کنار آتش" رمانی است تحسین شده به قلم "منیرو روانی پور"، که داستان یک زن کولی به نام "آینه" را روایت می کند. "آینه" که پایش را آن سوی مرزهای سنت قبلیه اش گذاشته و با مردی نویسنده ارتباط برقرار می کند، با خشم قبیله اش رو به رو می شود اما با وجود تمام شکنجه ها و بلاهایی که بر سرش می آورند، حاضر نمی شود بگوید با چه کسی بوده است. در نتیجه قبیله او را طرد می کند و او را که نیمه جان است همانجا رها می کند. پدرش که توان سرپیچی از قوانین قافله شان را ندارد، تنها کاری که می تواند بکند باقی گذاشتن کوزه ای پول برای "آینه" است. "آینه" با بهبود زخم هایش تصمیم می گیرد نزد مرد نویسنده بازگردد اما متوجه می شود که او مهمانی نوروزی بوده و حالا از شهر رفته است. "آینه" مدتی را به سرگردانی سپری می کند تا دست سرنوشت او را به شیراز و زنی سوخته می رساند. زن سوخته قربانی دیگری از تعصبات پوسیده است و زمانی که خودداری کرد تا گیسوان بلندش را به عنوان نذر بچینند، سزای سرکشی اش سوختن در آتش تعصب بود. دو زن در کنار هم کار می کنند تا زندگی بگذرانند اما این پایان سرگردانی های "آینه" نیست. او باز هم با زنان دیگری آشنا می شود و به جاهای دیگری می رود و در این میان، مبارزات سیاسی و فضاهای مبارزه ای نیز در کشور وجود دارد که در پس زمینه ی داستان پیش می رود. "منیرو روانی پور" در "کولی کنار آتش" ماجراهای زیادی را پیرامون فقر فرهنگی جامعه و ظلم هایی که در حق زنان صورت گرفته به همراه اعتراضاتی که علیه تبعیض و بی عدالتی انجام می گرفت، در زمینه ای از مبارزات سیاسی و دانشجویی آن دوره به تصویر کشیده است.

این صحنه ها کار من است، قبول دارم، دیگر نمی خواهد تمام پوشه را نشانم بدهید . هر چند تا عکس ضمیمه ی پرونده کرده اید قبول دارم. کاغذ بیاورید تا امضا کنم . اگر خواستید انگشت می زنم که تمام این صحنه های اجرا شده ایده ی من بوده . اما نمی فهم چرا شما شاخ نبات را از من می خواهید؟ مجموعه ی داستان جشن همگانی شامل شانزده داستان کوتاه از مجید قیصری است، داستان هایی با مضمون های متنوع. این نویسنده سوژه های دینی، اسطوره ها، باورهای بومی ایرانی و مسائل اجتماعی را دستمایه قرار داده و مواجهه ی انسان سنتی با موقعیت هایی ویژه در جهان مدرن را ترسیم کرده است.

همه ی داستان نویسان و نیز همه ی جبهه رفته ها حق دارند که از جنگ بنویسند. با این همه ، آن که هم داستان نوسی را بلد است و هم خاطره و درد جنگ را به غنیمت آورده است ، برای آفرینش ادبیات جنگ اهلیت بیش تری دارد احمد دهقان یکی از این شمار است . رمان ، "سفر به گرای 270 درجه " (1375) یکی از آثاری بود که جایزه ی 20 سال داستان نویسی پس از انقلاب را از آن خود کرد. "من قاتل پسرتان هستم " نیز، روایت های نویسنده از روزگار دلاوری ها و مظلومیت های هم رزمان اوست .

مجموعه داستان های هوشنگ گلشیری از سال 1339 تا 1377 در کتابی با عنوان نیمه تاریک ماه به چاپ رسیده است و مشتمل بر 36 داستان کوتاه می باشد که به ترتیب تاریخ چاپ در کتاب آورده شده اند. این مجموعه در ابتدا قرار بود توسط خود نویسنده در زمان حیاتش به چاپ رسد اما متاسفانه با فرا رسیدن زمان مرگ نویسنده این اتفاق رخ نداد و به کوشش همسر گلشیری، فرزانه طاهری پس از مرگ وی گرد آوری شده است. علی رغم اینکه گلشیری نویسنده ای صاحب نام و صاحب سبک و جزو روشن فکران بزرگ معاصر به شمار می آید و بسیاری از بزرگان او را بعد از صادق هدایت تاثیرگذارترین نویسنده ایرانی می دانند اما این کتاب ارزشمند آن چنان که باید مورد توجه قرار نگرفته است. شاید یکی از دلایل این امر نثر پیچیده گلشیری است که هرکسی نمی تواند با آن ارتباط برقرار کند. گلشیری اغلب به جامعه نگاه بدبینانه ای دارد و در اکثر داستان هایش می بینیم که یک نگاه آخرالزمانه ای وجود دارد همچنین روی صحبت وی بیشتر به نظر می رسد که طبقات فرهیخته و روشنفکر جامعه است. گلشیری مشغله های نویسندگی اش را به شش دسته تقسیم کرده: 1- مشغله واقعیت و خیال 2- سیاست 3- گذشته و گذشتگان 4- ابزار شناخت بودن ادبیات 5- زبان و 6- ساختار داستان. به هر حال این ها نباید باعث شود تا خواننده از آثار گلشیری چشم پوشی کند. این مجموعه یکی از بهترین آثار ادبی مدرن به زبان فارسی است. وی خود این مجموعه را حاصل تمام زحماتش در حوزه ی داستان کوتاه می داند.

کتاب چشم‌هایش از آثار معدود زبان فارسی است که در مرکز آن یک زن با تمام عواطف و ارتعاشات روانی و ذهنی قرار گرفته است. استاد ماکان- نقاش بزرگ -که یک مبارز سیاسی علیه دیکتاتوری رضا شاه است، در تبعید می‌میرد. یکی از آثار باقی‌مانده از او پرده‌ای است به‌نام چشم‌هایش؛ چشم‌های زنی که گویا رازی را در خود پنهان کرده است. راوی داستان که ناظم مدرسه و نمایشگاه آثار استاد ماکان است، سخت کنجکاو است راز این چشم‌ها را دریابد. بنابراین سعی می‌کند زن در تصویر را بیابد و از ارتباط او با استاد ماکان بپرسد. پس از سال‌ها، ناظم زن مورد نظر را می‌یابد و در خانه او با هم گفت‌وگو می‌کنند. زن به او می‌گوید که او دختری از خاندانی ثروتمند بوده و به خاطر زیبایی‌اش توجه مردان بسیاری را جلب خود می کرده اما آن‌ها برای او سرگرمی‌ای بیش نبودند و تنها استاد ماکان بود که توجهی به زیبایی و جاذبه‌اش نداشته است. زن برای جلب توجه استاد با تشکیلات مخفی سیاسی زیر نظر استاد همکاری می‌کند اما استاد نه فداکاری او را جدی می‌گیرد و نه احساسات و عشق او را درمی‌یابد. در آخر استاد از سوی پلیس دستگیر می‌شود و زن به درخواست ازدواج رییس شهربانی که از خواستاران قدیمی او بوده‌ است، به شرط نجات استاد از مرگ، پاسخ مثبت می‌دهد. استاد به تبعید می‌رود و هرگز از فداکاری زن آگاه نمی‌شود. در تبعید پردهٔ چشمهایش را می‌کشد، چشم‌هایی که زنی مرموز اما هوس‌باز و خطرناک را نمایان می‌کند.زن می‌داند که استاد هرگز او را نشناخته و این چشم‌ها از آن او نیست. هنوز بر سر اینکه داستان از زندگی کمال‌الملک الهام گرفته شده است یا زندگی تقی ارانی، اختلاف نظر وجود دارد.