هرمس

نویسندگان: کابوس حسن لی، الهام کریمی زاده
انتشارات: هرمس

در پیوند با نیما یوشیج، تا کنون کتاب ها و مقاله های گوناگون پدید آمده است. هر کدام از این نوشته ها ، به موضوعی از موضوعات نیما پژوهی پرداخته اند. شناسایی و برسی نوشته های پدید آمده ، از اقدامات بسیار مهمی است که در حوزه ی نیما شناسی بایسته می نماید. حجم آثار پدید آمده به گونه ای است که امکان اطلاع رسانی مناسب و استفاده ی شایسته از آن ها را برای همگان غیر ممکن کرده است. از سوی دیگر، کتاب شناسی ها و مقاله شناسی های موجود، تنها به فهرست مشخصات عنوان کتاب ها و مقاله ها بسنده می کنند ...

بیگانه نام رمانی از آلبر کامو است که در سال ۱۹۴۲ در انتشارات معروف گالیمار منتشر شد و متن آن از اصلی‌ترین آثار فلسفهٔ ابسوردیسم به‌شمار می‌آید. کامو در مقدمه‌ای بر این رمان می‌نویسد: دیرگاهی است که من رمان «بیگانه» را در یک جمله که گمان نمی‌کنم زیاد خلاف عرف باشد، خلاصه کرده‌ام: «در جامعهٔ ما هر کس که در تدفین مادر نگرید، خطر اعدام تهدیدش می‌کند.» منظور این است که فقط بگویم قهرمان داستان از آن رو محکوم به اعدام شد که در بازی معهود مشارکت نداشت. در این معنی از جامعۀ خود بیگانه است و از متنْ برکنار؛ در پیرامون زندگی شخصی، تنها و در جستجوی لذت‌های تن سرگردان. از این رو خوانندگان، او را خودباخته‌ای یافته‌اند دستخوش امواج.

سیدرضا فیض درباره انگیزه‌اش از نگارش این اثر در بخشی از مقدمه کتاب چنین می‌گوید: «آشنایی نگارنده با ابن‌عربی به دوران کودکی‌ام برمی‌گردد، ‌زمانی که پدران گرانبهاترین یافته‌های خویش را به فرزندان می‌سپرند. به یاد دارم که پدرم،‌ که خود عالمی وارسته و عارفی راه رفته بود، ‌از محیی‌الدین ابن‌عربی به حرمت یاد می‌کرد و او را می‌ستود، ‌همین ستایش پدر بود که مرا به جست‌وجو در آثار ابن‌عربی و دیگر عارفان واداشت. خدای از او خشنود باد! و آشنایی‌ام با مشایخ ابن‌عربی سالها پیش با مطالعه کتاب صوفیان اندلس به زبان فرانسه آغاز شد.» ‌

بلاغت ساختارهای نحوی بخشی از دانش بلاغت است که نظریه آن را برای نخستین بار عبدالقاهر جرجانی، بلاغی شهیر قرن پنجم، طرح کرد و اکنون به نظریه نظم شهرت دارد. براساس این نظریه،نحو ظرفیت ناشناخته­ای در خلق معنا دارد که عموما از آن غافلیم، نویسنده این کتاب می­کوشد با اتکا بر نحو زبان فارسی در یکی از شاهکارهای نثر فارسی، ساختارهای مبلغ معنا را در این زبان بازشناسد تا بعدها در کنار پژوهش­های همانند، بدنه استواری برای دانش معانی در زبان فارسی فراهم آید. آن شاهکار نثر که در این کتاب کاویده می­شود تاریخ بیهقی است. تاریخ بیهقی عهده­دار بیان واقعیات است و بدین سبب از بسیاری از ابزارهای زیبا­آفرینی در شعر بی­بهره مانده، نه اهرم وزن و قافیه را دارد ونه جادوی خیال و هم را. در عوض ویژگی­های ترکیب و تنوعات ساخت نحوی، یکی از ظرفیت­خای نثر بیهقی برای تاثیرگذاری است. با مبنا قرار دادن نظریه عبدالقاهر جرجانی درباره نحو و زیبایی­شناسی وسپس با بهره­گیری از ابزارهای تکمیلی آن در زبان­شناسی مدرن و نیز در نظر گرفتن قابلیت­های خاص زبان بیهقی می­توان چارجوب مناسبی برای بررسی بلاغت ساختارهای نحوی در تاریخ بیهقی، رویکرد زیبا­شناسی و بلاغی ناگریز با رویکرد اجتماعی و گفتمانی می­آمیزد. این درآمیختگی برخاسته از نثر بیهقی است که در آن مقاصد زیبایی­شناسی با مقاصد ارتباطی و اجتماعی گره خورده است. به بیات دیگر، بلاغت بیهقی بلاغتی طبیعی است که تا حد زیادی از ساختارهای نحوی آن نشئت می­گیرد.

آشنایی من اسکار وایلد به سال‌های بس دور، به دوران دبستان باز می‌گردد. در آن سال‌ها ترجمه چند نوشته او از جمله «بلبل و گل سرخ» و «مرگ نرگس» را در دفتری که خواهر بزرگم با خطی خوش برای خود ترتیب داده بود خواندم و زیبایی غمناک آن نوشته‌ها سخت بر ذهن کودکانه من اثر نهاد... .

یکی از پیچیده ترین و بزرگترین اشعار قرن بیستم از شاعر و سیاستمدار بزرگ فرانسوی الکسی لژه که اشعارش را با نام مستعار سن ژون پرس منتشر می کرد و زندگی سیاسی و هنری او همواره در هاله ای از ابهام بوده است آناباز بی شک معروف ترین منظومه اوست که تی اس الیوت به انگلیسی، ریلکه به آلمانی و اونگارتی به ایتالیایی و محمد علی سپانلو به فارسی برگردانده اند. آناباز به معنی اسب سواری ، لشگرکشی بسوی دشت و همچنین ارجاعی تاریخی به شرح حمله و شکست یونانیان از ایرانیان است چنانکه گزنفون روایت کرده و البته گویا خود ژون پرس هیچگاه اشاره ای به این ارجاع تاریخی نداشته است.