حق و سوء استفاده از آن" اثری است قابل توجه به قلم استاد "محمد علی موحد"، که ابعاد مختلف حق و سوء استفاده هایی را که ممکن است از آن صورت بگیرد به تصویر می کشد. استاد "محمد علی موحد" در مقدمه ی این اثر، دو معنای اساسی حق را که یکی به ذات باری تعالی برمی گردد و دیگری به معنای اختیار و امتیاز برای افرادی است که در اجتماع انسانی زندگی می کنند، مورد بررسی قرار می دهد. موضوع این کتاب، پرداختن به معنای اخیر حق است که می تواند مورد سوء استفاده قرار بگیرد و می توان از لحاظ حقوقی پیرامون آن بحث کرد. در این راستا کتاب "حق و سوء استفاده از آن" در فصل هفت به نگارش درآمده و استاد "محمد علی موحد" در هر فصل، مهم ترین مبانی حقوقی پیرامون این مساله را تشریح می نماید. پیش از آغاز فصول اصلی، مدخلی ارائه شده که در آن حق و حدود مادی و معنوی آن، تجاوز از "حق و سوء استفاده از آن"، سابقه ی تاریخی این بحث و روایت های جدید از این نظریه ی دیرین مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه محتوای کتاب شامل "حق و سوء استفاده از آن" از دیدگاه فقه اسلامی، "حق و سوء استفاده از آن" در کنار مستندات قرآنی، قاعده ی لاضرر و مستندات روایی آن، تجزیه و تحلیل حدیث لاضرر، تطبیق قاعده نسبت به موارد مختلف "حق و سوء استفاده از آن" و مبنای مسئولیت در "حق و سوء استفاده از آن" تجزیه و تحلیل شده است و در فصل انتهایی اثر، مطالب مورد جمع بندی، قضاوت و نتیجه گیری قرار می گیرد.
در باب تشریح حقوق و فلسفه ی آن، محمدعلی موحد یکی از اعجوبه های زمان محسوب می شود. وی با تسلط کامل به امور حقوقی ابتدا خود حق و سپس فلسفه ی آن را برای مخاطب شرح می دهد و خواننده را از مرتبه ی شناخت حقوق ذاتی و ابتدایی اش تا تعالی و تکامل اندیشه و حق و حقوق شهروندی همراهی می کند. کتاب در هوای حق و عدالت، اثر این تاریخ نگار و حقوق دان برجسته ی معاصر، بیش از همه چیز قصد آشنایی مخاطب با حقوق خود را دارد و این امر را از طریق آشناسازی خواننده با فرهنگ اروپا و خط و مشی آنان در مساله ی حقوق شهروندی محقق می سازد. مخاطب با خواندن این اثر تا حد زیادی با دیدگاه اندیشمندان بزرگ نظیر ژان ژاک روسو، کانت، جان لاک و دیگران آشنا می شود. در فصل های این کتاب با مواردی نظیر تعریف و چیستی حق، تعاریف حق و انصاف و عدالت و قانون و ارتباط آنان با هم و با دولت، تعامل سیاست و دیانت با بهره گیری از خطوط فکری ابوعلی سینا و ابن خلدون، جهان و انسان مدرن، سیر سیصد ساله ای در مفهوم حقوق طبیعی و تکامل آن به حقوق بشر، تعاملات نوین حق و قانون، دیدگاه های نو در مبحث عدالت، استفاده ی نابجا از قدرت و حکومت و زیر پا نهادن حق و سو استفاده از اختیارات، بحث جهانی حقوق بشر و بسیاری موارد دیگر سخن به میان آمده است. سرانجام برای آشنایی بیشتر مخاطب با حقوق شخصی و شهروندی، اعلامیه ی حقوق بشر و عهد و میثاق های جهانی در انتهای کتاب بیان شده است.
محمدعلی موحد (زادهٔ ۱۳۰۲، تبریز) عرفانپژوه، تاریخنگار و حقوقدان، و عضو پیوستهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی است.صمد موحد برادر اوست. محمدعلیموحد تحصیل را در مدارس تدین و اتحاد نو تبریز آغاز کرد و در سال ۱۳۱۹، پس از اخذ دیپلم متوسطه در رشتهٔ ادبی، به تهران آمد. اما بهواسطهٔ فوت پدر (در سال ۱۳۱۷) به تبریز بازگشت و سرپرستی خانواده را برعهده گرفت و به مدت ده سال در تبریز و تهران اقامت گزید.وی در طول زندگی خویش همواره مشغول تحقیق، تألیف و ترجمه بوده و آثار شاخصی از خود ...
این کتاب پژوهشی است درباره موضوع مصادره یا ملی کردن و غرامت. این موضوع نه تنها از نظر دست اندرکاران رشته های حقوق یکی از مباحث بسیار مهم این علم به شمار می رود، بلکه در سطحی وسیع تر برای همه پژوهشگران و علاقمندان در زمینه های اقتصادی و سیاسی، جالب توجه است. ایران در زمینه قراردادهای نفتی، پیش کسوت بود. اولین امتیازنامه نفتی خاورمیانه در این جا به امضاء رسید و نیز ایران اولین کشوری بود که اختلاف آن با شرکت های بزرگی نفتی به مراجع بین المللی کشانده شد. شمار دعاوی ایران و اهمیت و حجم آن ها، از هر کشور دیگر بیشتر بوده است. کتاب حاضر دفتر دوم از سلسله مباحثی است که با دانشجویان دوره دکتری حقوقی در میان گذاشته شده است. دفتر اول این مباحث اختصاص به مسئله «قانون معاکم» داشت که از مسائل مهمه رشته ای از علم حقوق است که تعارض قوانین و یا حقوق بین المللی خصوصی نامیده می شود. دفتر دوم مختص مباحثی در باب مصادره یا ملی کردن و غرامت است که نه تنها از نظر طلاب رشته های حقوق یکی از مباحث بسیار مهم این علم به شمار می رود بلکه در سطحی وسیع تر برای همه پژوهشگران و علاقه مندان در زمینه های اقتصادی و سیاسی جالب توجه تواند بود و بررسی و تأمل در مضامین آن را به جوانان اهل تحقیق توصیه میکنیم. اگر فضل خدا و توفیق او یار و مدد کار باشد این سلسله مباحث دفتر سومی هم خواهد اشت که مختص گزارشی از داوری های نفتی ایران خواهد بود. روایت موجز و منسجمی در مینه هر یک از آن دعاوی با ملخصی از ادعاها و مدافعات طرفین و سرنوشت نهاییهر دعوی در آن دفتر خواهد آمد. گزارش داوری های نفتی ایران، به رغم شمار زیاد و اهمیت و حجم قابل ملاحظه آنها که در بند اول این دیباچه به آن اشاره شد، در اختیار مردم قرار نگرفته است. دسترسی به کم و کیف این دعاوی و اطلاع از زیر و بم ماجراها حتی بر اهل فن و تخصص به آسانی میسر نیست. همه میدانند که به دنبال ملی شدن صنعت نفت ایران در دولت دکتر مصدق، بریتانیا دعوایی علیه ایران در دیوان دادگستری بین المللی مطرح کرد.
"هیاهو بر سر هیچ" یا "مبالغه مستعار" یک پژوهش مستند است که در آن "محمد علی موحد"، مدارکی که شیوخ عرب با استناد بر آن ادعای مالکیت بر جزایر ابوموسی، تنب کوچک و تنب بزرگ دارند را مورد تحقیق و بررسی قرار داده است. "محمد علی موحد"، تلاش نموده تا "هیاهو بر سر هیچ" را به دور از هرگونه رفتار متعصبانه و دارای جهت گیری به نگارش در بیاورد تا از مجرای مستندات و پژوهشی متقن، زمینه ی صلح جویی و رفع سو تفاهمات میان طرفین دعوی را فراهم سازد. "هیاهو بر سر هیچ" به جهت اهمیت اسناد مطرح شده و زمینه ای که سال ها مورد جنجال بوده و به کوشش "محمد علی موحد" نوری از حقیقت بر آن تابانده شده، مورد توجه نهادهای پژوهشی خارج از کشور نیز قرار گرفته و تا کنون به چندین زبان از جمله ترکی استانبولی و فرانسوی برگردانده شده است. از جمله مواردی که در کتاب "هیاهو بر سر هیچ" مورد تحقیق و تفحص قرار گرفته است، موقعیت طبیعی جزایر نامبرده شده، ارتباط افغانستان با مسائل خلیج فارس، حضور و نفوذ بریتانیا در خلیج فارس و معاهدات صورت گرفته میان ایران و انگلستان در این زمینه می باشد. علاوه بر این اسنادی از اداره ی محرمانه ی حکومت هندوستان در این کتاب بررسی شده که اولین مراحل بروز اختلافات بر سر مالکیت جزایر، بازخوردهای آن در دوره ی قاجار و ادامه ی اختلافات در زمان رضاشاه را نشان می دهد. پس از این ارزیابی مفصلی از مدارک و دلایل طرفین صورت گرفته که نامه نگاری ها و ارزیابی این نامه ها را نیز شامل می شود. در پایان نیز ضمائمی از اسناد و مدارک و نامه ها ارائه شده که به همراه نقشه ی خلیج فارس و موقعیت جزایر مطرح شده در اختیار خوانندگان قرار گرفته است.
این مثنوی که در طول دهه پنجاه و شصت سروده شده بارها از سوی شاعر مورد بازبینی قرار گرفته این مثنوی بلند است که میتوان سرگذشت و فراز و فرود انسانها را در هر دوره و زمانهای از زبان وی و این مثنوی شنید. در صفحه ابتدایی کتاب یک برگ خطی از مثنوی معنوی به تصحیح نیکلسون چاپ شده است. کاغذی که هدیه ارزشمند مرتضی کیوان به هوشنگ ابتهاج است.
بیش از چهار ده است که ماجرای پنج کمبریجی جهان را مات و مبهوت کرده، و دلیلش هم روشن است، چون این ماجرا چنان شگفت انگیز است که خاطرهاش تا مدت درازی بعد از مرگ همه ی کسانی که در آن شرکت داشته اند در حافظهی تاریخ باقی می ماند.
"از این لحاظ" کتابی است به قلم یکی از نامدارترین مترجمان کشور، "نجف دریابندری"، که قسمت کوچکی از کتاب به مطالب ترجمه شده به قلم او و بخش عمده ی کتاب به پیش گفتارهایی که بر این ترجمه ها نوشته، اختصاص داده شده است. این پیش گفتارها به صورت پراکنده در کتب مختلفی که با ترجمه ی "نجف دریابندری"، منتشر شده در دسترس اند اما در کتاب "از این لحاظ" تمامی این مقدمه ها به صورت یکجا در اختیار مخاطب قرار گرفته است. اهمیت جمع آوری این مقدمات در یک کتاب به این دلیل است که "نجف دریابندری"، در اکثر آثار و مقالات ترجمه شده ی خود، علاوه بر ارائه ی یک بیوگرافی دقیق از نویسنده ی اثر، مهم ترین و اصلی ترین دیدگاه های او را نیز به خواننده معرفی می کند و به این ترتیب عصاره ای از مفیدترین مطالبی را که خواننده باید در مورد نویسنده ی مد نظرش بداند، به او ارائه می کند. "وداع با اسلحه" و "پیرمرد و دریا" از "ارنست همینگوی"، "قضیه ی رابرت اوپنهایمر" و نمایش نامه و اسناد تاریخی از "هاینار کیپهارت"، "چنین کنند بزرگان" از "ویل کاپی"، "رگتایم" و "بیلی باتگیت" از "ای.ال. دکتروف"، "سرگذشت هکلبری فین" از "مارک توین"، "بازمانده ی روز" از "کازوئو ایشی گورو"، "پیامبر و دیوانه" از "جبران خلیل جبران"، "آنتیگونه" از "سوفوکلس"، "خانه ی برنارد آلبا" از "فدریکو گارسیا لورکا"، "تاریخ فلسفه ی غرب" و "قدرت" از "برتراند راسل"، "متفکران روس" از "آیزایا برلین"، "افسانه ی دولت" و "فلسفه ی روشن اندیشی" از "ارنست کاسیرر" تنها بخشی از مطالبی هستند که از "نجف دریابندری" در کتاب "از این لحاظ" گردآوری شده اند و می توانند برای طرفداران ادبیات، فلسفه و تاریخ بسیار جالب توجه واقع شوند.
جهان اسلام در قرن یازدهم تمدن بزرگی بود در حالی که اروپا در قرون تاریکی در خواب بود. به آرامی، ناگزیر، اروپا و اسلام از طریق تجارت و جنگ، جنگ های صلیبی و دیپلماسی به هم رسیدند. جزر و مد بین این دو جهان به مدت هفتصد سال، که در اینجا توسط یک مورخ درخشان روشن شده است، یکی از حماسه های بزرگ تاریخ جهان است. این کتاب شامل 30 تصویر سیاه و سفید است که به درک خواننده از محتوای کتاب کمک می کند. کتاب با تشریح جهان بینی انسان مسلمان شروع می شود و با بی اعتنایی اولیهٔ مسلمانان به اروپا که در زمان جنگ های صلیبی کمتر از شرق مدیترانه توسعه یافته بود، ورود اسلام همراه با فاتحان عثمانی به اروپا، و با برخورد مسلمانان به اقتصاد، قضا و سیاست انسان غربی و پذیرش همزیستی مسالمت آمیز و همکاری با یهودیان و مسیحیان ادامه می یابد. این کتاب در واقع تلاشی است برای جست و جو در منابع و ماهیت آگاهی مسلمانان از غرب و مراحل رشد این آگاهی و از 3 بخش تشکیل شده است. در نخستین بخش جریان روابط میان اسلام و اروپای غربی بررسی میشود. بخش دوم به ابزار ارتباط و عوامل ارتباطدهنده اختصاص دارد و در بخش سوم به موضوعاتی چون مسائل اقتصادی، دولت و قضا، دانش و تکنولوژی، ادبیات و هنر، و مردم و جامعه اشاره شده است.
عباس امانت در خانواده ای بهایی متولد شد و پس از دریافت مدرک کارشناسی از دانشگاه تهران به خارج رفت و مدرک دکترا خود را از دانشگاه آکسفورد اخذ نمود. کتاب قبله عالم شرح حال 20 سال اول حکومت ناصرالدین شاه قاجار است که به وسیله ی حسن کامشاد به فارسی ترجمه شده است. این کتاب مشتمل بر 9 بخش است. در بخش های اول و دوم دوران کودکی و ولیعهدی ناصرالدین میرزا را می خوانیم. بخش های سوم و چهارم پیرامون تاجگذاری و رابطه ناصرالدین شاه با میرزا تقی خان است. بخش پنجم کتاب در مورد کشمکش بین ناصرالدین شاه و میرزا آقاخان نوری است. بخش های ششم، هفتم و هشتم هم شرح روابط خارجی شاه با قدرت های منطقه و جهان همچون بریتانیا و روسیه است و بخش نهم موخره مفصل کتاب می باشد. عباس امانت به ریزترین نکات هم توجه کرده و از منابع بسیاری بهره جسته است. این کتاب همچون هر کتاب تاریخی دیگر محصول روایت نویسنده از مجموعه اسناد و مدارک، استنباطات، انتظارات و راویان مختلف است که ممکن است خالی از ایراد و اشتباه نباشد اما از این منظر خوب است که نویسنده توانسته پژوهشی در باب (سلطنت) در تاریخ ایران بپردازد. نویسنده سعی کرده تا وجهی از تحول فرهنگی سیاسی ایران و ناکامی های آن را در سرگذشتشخصیتی چون ناصرالدین شاه نشان بدهد.
موحد در مورد این کتاب گفته است: این اشعار را به دو قسمت تقسیم کردیم. یکی «شطیات» به اعتبار اینکه در کنار شط سروده شده و در مورد سیاست و نفت و ... است. قسمت دوم آن «شطحیات» است. شطیات ارزش ادبی که چه عرض کنم اما ارزش تاریخی دارد. تاریخ و ادبیات همواره دست در دست هم دارند. چون کسی که بخواهد تاریخ دوره غزنوی را بنویسد و دیوان اشعار آن دوره را نداند، این امر برایش میسر نخواهد بود. روحیه، دید و نگرش مردم و عکس العمل های ایشان در ادبیات منعکس است؛ همانطوری که حقه بازی ها و پرونده سازی ها و دیوان سالاری و ... در تاریخ بیهقی انعکاس دارد. گرچه از مردم خبری نیست اما از آن دست اندرکارها و ... که چطور برای هم پرونده می سازند و پوست هم را می کنند، مطالبی بسیار وجود دارد که در هیچ اثر دیگری نمونه آن را نمی بینید.
کن هریسن، مجسمه ساز و استاد دانشگاه، در پی یک سانحه رانندگی برای همیشه فلج می شود. وضعیت جسمانی درمان ناپذیرش چنان است که او تصمیم می گیرد بمیرد. مبارزه او برای به دست آوردن حق مرگ. به موضوع نمایشنامه پرقدرتی بدل می شود که مسائل بسیار مهمی را در زمینه حرمت انسانی و حوزه اخلاق مطرح می کند. بالاخره این زندگی مال کیه؟ نمایشنامه تکان دهنده ای است هم شوخ طبعانه و هم شفقت آمیز- تفکربرانگیز و خواندنی. «... برایان کلارک پرسش بزرگی را درباره زندگی پیش می کشد- پرسشی که از محدوده موقعیت مشخصی که نمایشنامه توصیف می کند فراتر می رود: آیا من اراده آزاد دارم- چه کسی می داند که چه چیزی برای من مناسب تر است. آیا من مناسب ترین شخصی هستم که می تواند تشخیص دهد چه کاری را می توانم یا نمی توانم انجام دهم؟»
«بیلی باتگیت» نام رمانی از ای. ال. دکتروف است که در سال ۱۹۸۹ توسط راندوم هاوس منتشر شد. این رمان برنده جایزه انجمن ملی منتقدان کتاب آمریکا و جایزه پن/فاکنر برای داستان در سال ۱۹۹۰ شد. بیلی باتگیت همچنین نامزد دریافت جایزه ادبی پولیتزر بود. داستان از زبان اول شخص پسر نوجوان ۱۵ سالهای روایت میشود که وارد یک باند گانگستری میشود و پیشرفت هم میکند.
هنریک ایبسن (۱۸۲۵-۱۹۰۶) را از پایهگذاران رئالیسم در تئاتر اروپا میدانند؛ تئاتری که شیوۀ شخصیتپردازی و نحوۀ ارائۀ زبان نمایش را به زندگی عادی شهروندان خیلی نزدیک میکند. اما این نزدیکشدن به زندگی عادی در مکتب رئالیسم چنان است که هر بازنمایی طبیعینگارانه را نتوان کاری رئالیستی دانست. مرغابی وحشی (۱۸۸۴) نمونۀ برجستۀ یک تئاتر رئالیستی اما نوسوفوکلی است، زیرا نویسنده در آن توانسته است عقل و احساس، نماد و واقعیتِ روزمره، زبان روزمره و شعرگونگی آن را به تعادلی خیرهکننده برساند (یعنی کاری که سوفوکل در درام یونان باستان کرد) و با اینکار، از طبیعینگاری فاصله بگیرد. ایبسن در مرغابی وحشی، بهعنوان الماس تراژدیِ شهرنشینان که راهگشای تئاتر رئالیستی نیز هست، با تأکید بر انسان متوسط، این سه اصل را با استادی رعایت میکند. او که در جوانی در داروخانه کار میکرد و در غیبت داروساز خودش نسخه میپیچید و دارو تجویز میکرد، از تجاربش استفاده کرد و به این نتیجه رسید که در آزمایشگاه زندگی و تئاتر نیز از روش آسیبشناسی استفاده کند: برای شناخت ویروس یا قارچ، نخست نمونهبرداری میکنند، آن را کشت میدهند و سپس زیر میکروسکوپ مطالعه میکنند. همچنین از آنجا که در درام رئالیستی تأکیدی بر قهرمان یا چهرۀ اصلی نیست، مرغابی وحشی به گروهی از این آدمیان متوسط میپردازد و نمایشنامه بر محور چند شخص میچرخد. در مرغابی وحشی هیچیک از اشخاص نمایشنامه آدمهای خارقالعادهای نیستند. در این نمایشنامه، گرِگیرش شبیه دکتر استوکمان در دشمن مردم است. اما اگر دکتر استوکمانِ آرمانخواه در پارهای موارد خارقالعاده، یعنی انسانی ورای نمونۀ نوعی، به نظر میآید، گرِگیرش فردی منزوی، افسرده و کمیک است.