در کتاب حاضر، برای روشن کردن نقش و دیدگاه های سیاسی و دیپلماتیک «محمدعلی فروغی»، معروف به «ذکاء الملک» از دولتمردان پرآوازة فرهنگی، فلسفی، ادبی، حقوقی، سیاسی و دیپلماسی دوران معاصر ایران، برخی از مقاله ها، نامه ها و سخنرانی های سیاسی او، به نثر در آمده است. برخی از عنوان های موضوعی این کتاب عبارت است از: خطابة تاج گذاری؛ سخنرانی دربارة جامعة ملل؛ حقوق و امتیازات اعضای پارلمان؛ تشریح سیاست خارجی دولت و... .
شاهنامه و پایان ساسانیان تحقیقی است دربارۀ اعتبارسنجی و ارزشیابی روایت شاهنامه از تاریخ ساسانیان. مولف در این راستا، از شرح ماجرای شورش بر خسروپرویز تا فروپاشی سلسلۀ ساسانی را در شاهنامه با روایتهای مهمترین منابع اسلامی و نیز منابع بیزانسی،ارمنی و سریانی مقابله کرده، همانندیها و تفاوتهای آنها را بررسیده،برتریها و کاستیهای روایت شاهنامه را نشان داده و به معرفی گزارشهای تاریخی شاهنامه از این دوره که در منابع دیگر یافت نمیشود،پرداخته است.
کتاب حاضر در هشت بخش : رسائل کهن،تحقیقات ادبی و تاریخی ،کتاب آرایی،ترجمه ها،وفیات،پیشگفتارها،کتابشناسی و معرفی کتاب و گفت وگوها فراهم شده است. برخی از این مقاله ها مانند ” زندگانی استاد مویدالدین طغرایی اصفهانی” و ” شکسته نویسی و شکسته خوانی”که در زمره مفصل ترین و ارزشمندترین تحقیق ها در همین زمینه به شمار می آید پیشتر چاپ شده و در اینجا تجدید طبع گردیده است.برخی دیگر نیز همچون “فخرالدوله نویسنده کتاب امیرارسلان” و “کتابچه خاطرات حسینقلی خان ایلخانی” که دربردارنده مطالبی نویافته و دقیق است،برای نخستین بار منتشر می شود.
رشید یاسمی" شاعر، نویسنده، مورخ و استاد دانشگاه تهران بود که آثار بسیار مفیدی از خود به جای گذاشت. کتاب حاضر شامل مجموعه ای از مقاله ها و رساله های ایشان است که در زمینه پژوهش های ایرانی، نقد ادبی و تاریخ فلسفه منتشر شده اند و اکنون دسترسی به آن ها آسان نیست. برخی از موضوعات این مقاله ها عبارتند از: چیستی علم تاریخ و نحوه نگارش آن، دو رساله به زبان پهلوی، نقد و بررسی آثار شاعرانی چون فردوسی، سعدی، نظامی، تبع و انتقاد احوال و آثار سلمان ساوجی نیز یکی از رساله های مفصل و مهم این مجموعه است و...
سجاد آیدنلو در این اثر بیست مقاله درباره شاهنامه و ادب حماسی ایران نوشته است. در این کتاب موضوعات مختلفی بررسی میشود. از جمله ماخذشناسی ،متنشناسی،اسطورهشناسی و واژهشناسی شاهنامه. علاوه بر این، مقالاتی درباره تاثیرات حماسه ملی ایران در برخی آثار پس از آن است و پارهای اسناد و نکات مربوط به فردوسی و شاهنامه در بعضی متون منظوم و منثور نیز بررسی شدهاند.
این کتاب دربرگیرندۀ سه بخش است؛ بخش نخست رساله دربارۀ طریقت صفویه یعنی اعقاب شاه اسماعیل اول، بخش دوم رساله در طریقت رفاعیه یعنی پیروان سیداحمد رفاعی است. بخش سوم نیز تعلیقات و توضیحات است. رساله در طریقت صفویه بر اساس نسخۀ خطی منحصربهفردی تصحیح شده که زمانی به مرحوم استاد عبدالعظیمخان قریب گرکانی تعلق داشته است. این رساله طریقت تصوف صفویان یعنی اعقاب شاه اسماعیل اول (درگذشتۀ 930 ق.) را میشناساند و نکتههایی بس مهم و بینظیر را دربارۀ تصوف و تشیع صفویان دربردارد که تاکنون از نظر پژوهشگران پوشیده مانده است.