فیه مافیه مولانا جلال الدین بلخی تصحیح و توضیح: دکتر توفیق ه. سبحانی انتشارات: پارسه کتاب های صوفیان معمولا چهار مقوله اصلی دارند: 1. کتاب هایی که به طریقت و مسائل آن می پردازند مثل کشف المحجوب 2. تذکره ها و کتب مناقب مانند تذکر ه الاولیا عطار 3. مکتوبات مثل نامه های عین القضات همدانی 4. ملفوظات کهشامل مقالات و معارف و گاهی مجالس است نظیر فیه مافیه. فیه مافیه بیشتر شامل سخنانی است که در مجالس دوستانه از سوی افرادی که به دیار مولانا می آمدند یا محافلی که مولانا خود در آنها حاضر می شد مطرح شده است و مولانا در پاسخ یکی از حاضران یا چند تن از آنها در تفسیر آیه ای، یا شرح حدیثی یا توضیح بیتی مطالبی بیان کرده است. ظاهرا در پاره ای موارد مولانا خود مطلبی را عنوان می کرده و توضیح می داده است. گروهی آن گفته هارا می نوشتند و احتمالا بعد آنها را مقابله می کردند. گویا چنانچه در نسخه ای از فیه مافیه قید شده، مولانا بعضی مطالب را قبلا یادداشت می کرده، کاتبی قید کرده است که قسمت هایی را از خط مولانا و بخشی را از خط خلیفه او حسام الدین چلبی نقل کرده است.
کتاب زندگی مولانا جلال الدبن محمد بلخی پدیدآور: بدیعالزمان فروزانفر انتشارات: کتاب پارسه نوشته بدیع الزمان فروزانفر یکی از معتبرترین کتاب هایی است که در شرح احوال و زندگانی مولانا و پدر او سلطان العلما و یاران برگزیده وی صلاح الدین و حسام الدین و شمس الدین و برهان الدین محقق و پسرش سلطان ولد تالیف شده است و مطالعه آن برای کسانی که می خواهند مولانا را بشناسند و با زندگی و زمانه او آشنا شوند و از تربیت اصلی و سیر معنوی او آگاهی یابند ضروری شمرده می شود. اکثر روایت هایی که امروز درباره مولانامی گویند و می نویسند از این کتاب اقتباس شده است.
این مقالهها، بخشی از مقالههایی است که در خلال سالهای تدریس نویسنده و تحقیق در قلمرو عرفان، به فکرش رسیده و نوشته است؛ و البته فکر نمیکرده است که روزی به این صورت در یک کتاب منتشر شود. اگر پارهای از مطالب در چند مقاله با موضوع و مضمون متفاوت تکرار میشود، به سبب از دست رفتن استقلال مقالهها در نتیجهی وابسته نمایی آنها در یک کتاب است.
بر اساس نسخۀ قونیه و مقابله با تصحیح و طبع نیکلسون. تصحیح، مقدمه و کشف الابیات از قوام الدین خُرّمشاهی. این تصحیح چهار ویژگی قابل توجه دارد: نخست) اعرابگذاری در موارد لازم. دوم) کشف الابیات. سوم) نسخۀ اساس آن کهن ترین و اصیل ترین نسخۀ بدست آمده (مکتوب به سال ۶۷۷ق) از مثنوی است. چهارم) با تصحیح نیکلسون مقابله شده و تمامی تفاوتها و اختلافها در پای صفحه آمده است.
مثنوی معنوی از بهترین کتابهای ادبیات عرفانی کهن فارسی و حکمت پارسی پس از اسلام است که از ۲۶٬۰۰۰ بیت و ۶ دفتر تشکیل شده. این کتاب در قالب شعری مثنوی سروده شدهاست؛ که در واقع به همین دلیل عنوان کتاب نیز میباشد. مولوی در این مثنوی مجموعهای از اندیشههای فرهنگ ایرانی دینی را جمع کرده است.
کتاب «درنگی در سکوت عرفانی» تازهترین اثر منتشر شده از قربان ولیئی شاعر و پژوهشگر معاصر است که در زمینه ادبیات عرفانی و عرفان صاحب نظر و تاملات قابل توجهی است. این کتاب که در قالب پایاننامه دکتری وی پیش از این تدوین و در دانشگاه تربیت مدرس دفاع شده بود، درباره موضوع سکوت و خاموشی در ادبیات و عرفان ایرانی اسلامی و با نگاهی به برخی از مهمترین آثار ادبی عرفانی ایران از جمله کشف المهجوب، رساله قشیریه، مرصاد العباد، مصباح الهدایه، مقالات شمس، فیه مافیه و برخی دیگر از متون از این دست نگارش یافته است. ولیئی در این کتاب انواع خاموشی در عرفان اسلامی، تحلیل محتوای چرایی خاموشی عرفانی، خاموشی در منازل سلوک عرفانی و فلسفه سکوت و خاموشی و سخن گفتن در فلسفه و عرفان ایرانی اسلامی را مورد توجه قرار داده است. در بخشی از مقدمه خود بر این اثر می نویسد: در میان مجموعه اعمالی که در سلوک عرفانی وجود دارد، برخی جایگاهی ویژه دارند و در زبان اهل عرفان به «اصول» معروفند. بسیاری از عارفان خاموشی را از اصول دانستهاند؛ زیرا خاموشی در منظر عارفان، در رساندن سالک به معرفت شهودی از طریق فنای در حضرت حق، نقشی بنیادی دارد.
کتاب «پنج شاعر بزرگ ایران: برگزیده مقالات دانشنامه زبان و ادبیات فارسی» به سرپرستی اسماعیل سعادت و به کوشش مژگان گلهداری منتشر شده است. مقالات این کتاب پیشتر در مجلدات دانشنامه زبان و ادب فارسی منتشر شده است. در معرفی ناشر از این کتاب آمده است: «پنج شاعر بزرگ ایران» با مقاله بلندی به قلم جلال خالقیمطلق درباره فردوسی آغاز میشود. مقاله دوم این مجموعه نیز به بررسی زندگی و روزگار سعدی، آثار، طنز، سیاست و اخلاق نزد او و شهرت و محبوبیت او در جهان میپردازد.
باب اسرار کتاب رازهاست: راز شعلهای که اولینبار آتش رابطه شمس و مولانا را برافروخت... راز جنایتی که هفتصد سال از آن میگذرد اما هنوز رد سرخ آن شاهرگ پیکر تصوف است: قتل شمس تبریزی... راز پیوند کیمیا و کارن... راز آن شهر، راز قونیه... و رازهایی که هر یک دری است برای گشایش دری دیگر.