درباره ادبیات

کتاب "رسوم دارالخلافه" با عنوان فرعی (نقش آیین های ایرانی در نظام خلافت اسلامی) نوشته "هلال بن محسن صابی" که توسط استاد "شفیعی کدکنی" به فارسی برگردانده شده است. این کتاب همانگونه که از عنوانش می توان فهمید، به شکل ویژه ای دوران خلافت اسلامی را وارسی می کند. در این مطالعه ریشع های آئین های ایرانی نیز جستجو شده اند که در نوع خود معرفی آنها بسیار با ارزش است. کتاب حاضر دربردارنده ی مطالبی مرتبط با دستگاه خلافت عباسی در بغداد و آیین و رسوم آن است. مترجم کتاب پیش رو با ریشه یابی آیین و رسوم خلافت عباسی بغداد در ایران قدیم و با توجه به وجود کلمات فارسی در متن عربی کتاب “رسوم دارالخلافه”، دست به ترجمه ی این اثر زده و زمینه شناخت تاریخ ایران و اوضاع اجتماعی کشور را در گذشته فراهم آورده است.

یکی از مهمترین تالیفات نولدکه «حماسه ملی ایران» است که بزرگ علوی آن را به فارسی ترجمه کرده است. دیدگاه های مطرح شده در کتاب «حماسه ملی ایران»، ابتدا در جلد دوم کتابی به نام «اساس زبان شناسی ایران» در سال های 1895-1904 به چاپ رسید و سپس در سال 1920 در قالب یک اثر جداگانه در شهرهای برلن و لایپزیک منتشر شد. پس از آن در سال 1930باگدانوف خاورشناس روسی ساکن هند، ترجمه انگلیسی این اثر را منتشر کرد. ترجمه فارسی این اثر در سال 1309، یعنی زمانی که سعید نفیسی کار چاپ و نشر مجله شرق را عهده دار شد، بنا به درخواست وی از بزرگ علوی، از زبان آلمانی به فارسی انجام شد و قسمت هایی از این کتاب در شماره هایی از این نشریه به چاپ رسید. پس از توقف چاپ مجله شرق، سرانجام این کتاب در سال 1327خورشیدی، با پی گیری و توصیه سعید نفیسی برای اولین بار توسط انتشارات دانشگاه تهران منتشر شد.

حمیدرضا اردستانی‌رستمی متولد سال 1357 ، پژوهشگرِ حوزۀ ادبیات حماسی (به ویژه شاهنامه) و فرهنگ ایران باستان است. او با تحقیق گسترده در مورد فردوسی و شاهنامه و نگارش چند کتاب و مقاله تخصصی در این زمینه و همچنین تدریس در دانشگاه، تلاش کرده تا تصویری علمی و دقیق از حقیقت شاهنامه ارائه کند.

ایرج افشار (زادهٔ ۱۶ مهر ۱۳۰۴ – درگذشتهٔ ۱۸ اسفند ۱۳۸۹) پژوهش‌گر فرهنگ و تاریخ ایران و ادبیات فارسی، ایران‌شناس، کتاب‌شناس، نسخه‌پژوه، نویسنده و استاد دانشگاه ایرانی بود.

مجموعه پیش رو، شامل پرسش هایی مشترک از شاهنامه نویسان برجسته ایران و جهان است؛ در راستای طرحی که هم زمان با روز بزرگداشت (فردوسی) و پاسداشت زبان فارسی در خردسرای فردوسی زیر نظر استاد دکتر (محمدجعفر یاحقی) آغاز شد و هدف آن افزون بر بررسی دقیق تر و آسیب شناسی مسائل روز شاهنامه پژوهی و شناسایی مسیرهای ممکن این شاخه از فرهنگ، کنار هم نشاندن آرای مختلف پژوهشگران در زمینه ای واحد و دست یافتن خانواده بزرگ ادب حماسی به نتایج حاصل از آن است. این مهم جز از طریق گفت و گوی مستقیم و دریافت آرا و دیدگاه های دانشمندان و متخصصان محقق نخواهد شد. این مجموعه، گامی در این مسیر است و نتیجه آن پاسخ های گوناگون به پرسش های مشترک؛ تا برای علاقه مندان آموزنده و برای دانشجویان همچون کلاس درس و برای متخصصان گشاینده باب بحث و گفت و گو باشد و...

جشن هزارۀ فردوسی در 1313 گرفته شد، و در طهران انجمنی از علما و فضلای چهارده مملکت از ممالک عالم به علاوه گروهی از ادبا و اهل قلم ایران گرد آمده «کنگره فردوسی» را تشکیل دادند، و صبح و عصر جلسات متعدد کردند، و نطق هایی به زبان های مختلف ایراد و شعرهایی خوانده شد که عموما ارتباطی با فردوسی و شاهنامه او داشت. وزارت فرهنگ مصمم گردید که بعضی از آن خطابه ها و اشعار را در مجلدی به طبع برساند. و این کتاب هزاره فردوسی که حالا بعد از ده سال تازه منتشر شده است همان مجموعه اشعار و خطابه های برگزیده است، و علاوه بر آنها سه چهار مقاله مفصل نیز که مربوط به فردوسی هست ولی در کنگره فردوسی خوانده نشده بود در این مجلد مندرج است.