شعر

پیرهن گم کرده‌ام نامِ سرودهٔ سیداحمد حسینی متخلص به شهریار است. این شاعرِ جوان در کویتهٔ پاکستان متولد شد، اما اقامتش در ایران و هم‌زیستی‌اش با ساکنان شهر قم، او را به شعر و شاعری علاقه‌مند کرد و هم‌زمان به دو زبان فارسی و اردو شعر سرود. کتاب «پیراهن گم کرده‌ام» اولین مجموعه‌غزل احمد شهریار است که دو بخش دارد: «دیروز» و «امروز». و هر بخش شامل چندین غزل است.

مجموعه غزل مرتضی حیدری آل کثیر
در این مجموعه‌، غزل‌های این شاعر جوان در دو بخش شعرهای سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۵ و شعرهای آیینی سال‌های ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۶ گردآوری شده است.

کتاب «پنج شاعر بزرگ ایران: برگزیده مقالات دانشنامه زبان و ادبیات فارسی» به سرپرستی اسماعیل سعادت و به کوشش مژگان گله‌داری منتشر شده است. مقالات این کتاب پیش‌تر در مجلدات دانشنامه زبان و ادب فارسی منتشر شده است. در معرفی ناشر از این کتاب آمده است: «پنج شاعر بزرگ ایران» با مقاله بلندی به قلم جلال خالقی‌مطلق درباره فردوسی آغاز می‌شود. مقاله دوم این مجموعه نیز به بررسی زندگی و روزگار سعدی، آثار، طنز، سیاست و اخلاق نزد او و شهرت و محبوبیت او در جهان می‌پردازد.

این کتاب برگزیده ای از مقالات دانشنامه زبان و ادب فارسی درباره شاهنامه فردوسی و دیگر حماسه های ایرانی است.

یكی از خصلت‌های شعر منثور، این است كه دست شاعران را در بهره‌گیری از امكانات پنهان و آشكار زبانی باز می‌گذارد. دستگاه واژگانی زبان فارسی از هر جهت، آمادگی لازم و كافی را برای یك چنین اشعاری دارد، هم قدرت آهنگ‌سازی آن بسیار زیاد است و هم در ذرات خود، لبریز از ایماژهای طبیعی و شاعرانه است.

کتاب حاضر کامل‌ترین و کلان‌ترین پژوهشی است که درباره مباحث آوایی شعر کهن فارسی انجام شده است و از معدود تالیفات مبتنی بر استقرای تام به شمار می‌رود. نویسنده برپایه وزن و قافیه و صناعات بدیعی تفاوت‌ها و اشتراکات آوایی آثار منظوم فارسی را از نخستین دوره تا اوایل سده هفتم نشان داده است و در زبان هر شاعر تلفظ‌های اصیل را مشخص کرده و باتوجه به قواعد و معیارهای آوایی ، واژه‌ها و بیت‌ها و قطعات تحریف‌شده را نمایان ساخته.

در شاهنامه، کیومرث همه‌جا نخستین شاه است و نه نخستین انسان. از این رو سرگذشت کیومرث در شاهنامه سرگذشت آغاز جامعه است و نه آغاز زندگی. در شاهنامه اهریمن دیگر آن روح خبیث مجرد نیست که بر جهان روشنایی حمله‌ور می‌گشت، بلکه او در شمار مردم بد است که علیه مردم نیک سلاح به دست می‌گیرد و وارد کارزار می‌گردد. نبردی که بر طبق افسانة آفرینش اوستایی میان اهریمن و کیومرث درمی‌گیرد، در شاهنامه بر عهدة پسران آن‌ها گذاشته شده است. پسر اهریمن به نام خزروان در میدان کارزار، سیامک، پسر کیومرث، را می‌کشد به همان‌گونه که در بندهش مرگ کیومرث مرحلة گذر از یک زندگی سترون به یک هستی بارورست، در شاهنامه نیز با مرگ سیامک و آغاز پادشاهی هوشنگ، جامعه از مرحلة سادة‌ گردهمایی آدمیان گام به مرحلة مدنیت می‌گذارد. مطالب یادشده بخشی از مقالة «شاهنامه و موضوع نخستین انسان» اثر «جلال خالقی مطلق از شاهنامه‌شناسان معاصر است. این مجموعه دربرگیرندة مقالات وی در خصوص شاهنامه است. برخی از مقالات کتاب عبارت‌اند از: معرفی قطعات الحاقی شاهنامه، بار و آیین آن در ایران، ببر بیان، و دستنویس شاهنامه (فلورانس).

كتاب شامل همه شعرهای فارسی است كه در خلال آثار منثور فارسی نگاشته شده تا سال 700 هجری به منظور استشهاد يا آرايش كلام درج شده اند. بخش قابل توجهی از شعرهايی كه ضبط آن ها در منابع چاپی نادرست بوده با مراجعه به نسخه های خطی و منابع مرتبط تصحيح شده است.

در بازار گرم حافظ شناسی کتاب گمشده لب دریا دفتری پربرگ و بار است. چاپ نخستین کتاب در سال 1382، در 22+ 524 صفحه به وسیله انتشارات سخن به بازار کتاب عرضه شده بود. این کتاب به تازگی با همین ویژگی ها تجدید چاپ شده و چاپ سوم بهانه ای برای معرفی و مروری بر آن است. موضوع کتاب تأملی در معنا و صورت شعر حافظ است که نویسنده آن، تقی پورنامداریان، با تأملی دیگر و رویکردی جدید، ویژگی های شعر حافظ یا همان «لطایف و ظرایف» آن را موشکافی کرده است، به گونه ای که خواننده با نکات و دقایق و مطالب متنوع و گاه متفاوت با آنچه تاکنون درباره حافظ گفته و نوشته شده است، رو به رو می شود.

محمد مختاری در این‌کتاب به بررسی درک و تصویر انسان در شعر گذشته تا امروز ایران پرداخته است. او در این‌راه، شباهت و تفاوت‌های درک و دریافت شاعران معاصر را هم بررسی کرده است. سیر تطور و تکامل اندیشه مدرن جهان ازجمله مسائلی است که او در تحلیل‌های خود در این‌کتاب از آن بهره برده است. بررسی شاعران کلاسیک و ۴ شاعر معاصر یعنی نیما یوشیج، احمد شاملو، مهدی اخوان ثالث و فروغ فرخزاد هم برای بررسی مفهوم «درک حضور دیگری»‌ از دیگر موضوعاتی است که مختاری در این‌کتاب مورد توجه قرار داده است.

مجموعه رباعی و دو بیتی از محمدرضا سلیمی سفتجانی
کتاب مجموعهٔ «رباعیات» و «دوبیتی‌»های شاعر جوان و خوش‌قریحه، «محمدرضا سلیمی سفتجانی»، است که توسط انتشارات شهرستان ادب روانهٔ بازار نشر شده است. «از پنجرهٔ آپارتمان» حاوی ۸۹ رباعی و ۲۳ دوبیتی‌ست که در قطع جیبی در دسترس علاقه‌مندان به شعرِ معاصر قرار گرفته است.

«شعر پارسی» در واقع گزیده‌ای است از آثار شاعران زبان فارسی، از دیرباز تا امروز، همراه با شرحی از تحولات صوری و محتوایی شعر فارسی. کتاب از دو بخش تشکیل شده است. در بخش اول که «شعر فارسی در یک نگاه» نام دارد، نویسنده به صورت مختصر و در عین حال جامع، تاریخ تطور شعر فارسی را در حوزۀ صورت و معنی ارزیابی کرده و پیوند میان تحولات تاریخی و فکری و شعر فارسی را بازگو کرده است. همچنین در این بخش به اختصار به ویژگی‌های شعر شاعران برجستۀ فارسی نیز پرداخته است. بخش دوم، «دفتر شعر» است که از نظر حجم بدنۀ اصلی کتاب را می‌سازد و در آن، آثاری از حدود یکصد شاعر زبان فارسی از قرن چهارم هجری تا عصر حاضر گرد آمده است. شعرها از نواحی گوناگون قلمرو زبان فارسی، با سبک‌ها و قالب‌های گوناگون انتخاب شده است، به گونه‌ای که بیشتر شعرهای معروف زبان فارسی را در این قسمت می‌توان یافت. در یادداشت نویسنده می‌خوانیم: «مخاطبان کتاب کسانی‌اند که بخواهند بدون نیاز به منابع گوناگون تاریخ ادبیات و دیوان‌ها و مجموعه شعرهای شاعران، با نمونه‌های برجستۀ شعر فارسی و سیر تحوّل آن آشنا شوند. از جانبی این کتاب مکمّلی برای مجموعۀ آموزشی شعر روزنه است که پیش از این برای آشنایی با عناصر و سبک‌های شعر نوشته‌ام.» گفتنی است که کتاب «شعر پارسی» بار اول در سال ۱۳۷۹ از سوی مؤسسۀ انتشارات ضریح آفتاب منتشر شده و آنچه در این چاپ عرضه شده است، یک بازنگری و ویرایش مفصل به خود دیده و مباحث و نمونه‌های شعر آن تا حدودی به‌روز شده است.

روزنه: مجموعه آموزش شعر
نویسنده: محمدکاظم کاظمی
انتشارات: سپیده باوران

شعر پدیده‌ای است که غالب افراد جامعۀ بشری با آن سروکار دارند و هریک از این افراد بنا بر سطح فهم خود و انتظاری که از شعر دارد، می‌تواند تعریفی برایش داشته باشد. بنابراین نمی‌توان به طور مطلق تعریفی ارائه کرد و گفت که «شعر همین است و جز این نیست». روزنه یک مجموعۀ آموزشی شعر است‌؛ ولی کوشیده‌ شده شیوۀ ارائۀ مباحث‌، بیشتر توصیفی و تحلیلی باشد. هدف در این کتاب‌، آموزش اصول و فنون شاعری است‌، نه گردآوری گزینه‌ای از شعرهای برتر فارسی‌. پس مثال‌های شعری که در متن دیده می‌شود، فقط وسیله‌ای است برای درک بهتر مفاهیم. نگارنده در این کتاب بر آن بوده تا شرح قواعد و مسائل فنی شعر، با تحلیل‌های زیبایی‌شناسانه از آنها همراه باشد تا از سویی شکل آموزشی اثر حفظ شود و از سویی جوانب هنری و ذوقی فروگذاشت نشده باشد.

از دویست سال پیش تاکنون،آثار سعدی چه به طور جداگانه و چه به صورت مجموعه و تحت عنوان کلیات،نخست در هندوستان و سپس در ایران بارها و بارها چاپ شده است.نخستین چاپ انتقادی کلیات در سال 1316 به کوشش شادروان عباس اقبال آشتیانی انجام گرفت (تهران،کتابفروشی ادب،1316)و دومین چاپ انتقادی به تصحیح شادوران محمدعلی فروغی منتشر شد

دکتر مصطفی رحیمی، حقوق‌دان و مؤلف و مترجم برجسته، در این کتاب به «اندیشۀ» حافظ می‌پردازد و در پرتو اندیشۀ مدرن، جنبه‌های گونه‌گون اندیشۀ حافظ را از پس زیبایی و خیره‌کنندگی غزل‌هایش تحلیل می‌کند. او «همساز کردن ناهمسازها» را ایدۀ بنیادین حافظ تلقی می‌کند و با ارجاعات مفید و مختصر می‌کوشد که ابعاد پنهان «نظریۀ عشق و رندی» را در نظام اندیشۀ حافظ آشکار سازد و همچنین نشان می‌دهد که کدام سویه‌های اندیشۀ حافظ با نظریات فلسفی عصر مدرن تلاقی می‌کند و کدام سویه‌ها با آن متفاوت است. نویسنده پردۀ نقش‌نقش شعر حافظ را کنار می‌زند تا از ورای آن انسان و جهان مطلوب حافظ را بازشناسد. در این میانه معنا و جایگاه یکایک گزاره‌های شعر حافظ در نظام اندیشۀ او به زبانی روشن تشریح می‌شود.

کتاب "من بامدادم سرانجام" اثری است به کوشش "سعید پورعظیمی" که "مجموعه مقالات درباره ی احمد شاملو" را در برمی گیرد. "سعید پورعظیمی" علاوه بر نوشته ها و مقالات موجود، همتی پولادین به کار بست و با برخی از هم قطاران، دوستان و همکاران شاملو که هر یک در گوشه ای از جهان می زیستند، با وجود دشواری دسترسی، ارتباط برقرار نمود تا از تازه ترین نوشته ها که متعلق به برجسته ترین نویسندگان است در کتاب "من بامدادم سرانجام" مطلبی آمده باشد. "سعید پورعظیمی" نهایتا شصت و پنج "مقاله درباره ی احمد شاملو" را برگزیده و آن ها را در هفت فصل تدوین نموده است. در مقدمه ی "من بامدادم سرانجام"، "سعید پورعظیمی" درآمدی دلپذیر با نثری گیرا در یادبود شاملو، زندگی او و چگونگی شکل گیری این اثر ارائه داشته است. فصل نخست با عنوان "شعر رهایی است"، مجموع چهارده مقاله را در بر گرفته که شاملو را از زاویه ی شعرش بررسی می کنند. فصل دوم با نام "کارنامه بامداد"، هفده مقاله در باب کارنامه ی فرهنگی و شخصیت شاملو ارائه می کند. فصل سوم که "خاطره نزدیک قرن ها" نام دارد، حاوی بیست و یک مقاله از خاطره ی رفاقت های بامداد است. فصل چهار با عنوان "زبان و جهان شفاهی"، چهار مقاله از پژوهشگران فرهنگ عامه است که کتاب "کوچه" را مورد نقد و بررسی قرار داده اند. فصل پنج با عنوان "بلاغت محاورات"، شش مقاله درباره های ترجمه های شاملو را دربرداشته و فصل ششم با نام "بادیه در کف"، تک مقاله ای در مورد آثار داستانی اوست. فصل هفتم و پایانی کتاب با عنوان "نگرانی های شاعر"، شامل دو مقاله است که سخنرانی مشهور او در دانشگاه برکلی را مورد بررسی قرار داده است. در پیوست انتهای کتاب نیز بخشی با عنوان "در تو نظر می کنم بامداد" موجود است که عکس های منتشر نشده ی شاملو را در بردارد .

شعرهای کتاب دوستی، مثل شعرهای دیگر محمود کیانوش، در مجموع با شعرهای شاعران دیگر یک تفاوت اساسی دارد و آن برکنار ماندن از جریان نهفتۀ «معامله»‌ای است وسوسه‌انگیز و فریبنده بین «شاعر» و «مردم»، بی‌آنکه هیچ‌یک از دو طرف معامله از ماهیت و اثرات اجتماعی و فکری و ادبی آن آگاهی و شناختی داشته باشند. توضیح دربارۀ این معاملۀ پنهان و همچنین تحلیل ویژگی‌های شعر ایرانی و این که چرا شعر ایرانی شعر جهانی نیست، موضوع مقدمۀ مفصل این کتاب است.

نویسندگان: کابوس حسن لی، الهام کریمی زاده
انتشارات: هرمس

در پیوند با نیما یوشیج، تا کنون کتاب ها و مقاله های گوناگون پدید آمده است. هر کدام از این نوشته ها ، به موضوعی از موضوعات نیما پژوهی پرداخته اند. شناسایی و برسی نوشته های پدید آمده ، از اقدامات بسیار مهمی است که در حوزه ی نیما شناسی بایسته می نماید. حجم آثار پدید آمده به گونه ای است که امکان اطلاع رسانی مناسب و استفاده ی شایسته از آن ها را برای همگان غیر ممکن کرده است. از سوی دیگر، کتاب شناسی ها و مقاله شناسی های موجود، تنها به فهرست مشخصات عنوان کتاب ها و مقاله ها بسنده می کنند ...

میرزا عبدالقادر بیدل شاعر بزرگ زبان فارسی (۱۰۵۴ _ ۱۱۳۳ ق) علاوه بر قالب غزل، که قالب محبوب و اصلی کار اوست، در قالب رباعی نیز آثار قابل توجهی دارد. او نزدیک به ۴۰۰۰ رباعی دارد و این رباعیات در جامعۀ‌ ادبی ایران کمتر شناخته شده است. البته رباعیات او یکدست نیست و پست و بلند دارد و همین، گزینشی از میان این دیوان قطور رباعی را ضروری می‌سازد. در کنار این، پیچیدگی‌ها و دشواری‌های شعر بیدل هرچند در رباعی کمتر از غزل است، شرح‌ها و توضیح‌هایی بر آن‌ها را نیز می‌طلبد. این دو کار در کتاب «مرقع صد رنگ»‌ در حد اقتضای حجم این کتاب توأما صورت گرفته است، یعنی یکصد رباعی بهتر بیدل به انتخاب گردآورنده، با شرح‌هایی کوتاه همراه شده و «مرقع صدرنگ» را تشکیل داده است. کتاب با مقدمه‌ای از گردآورنده نیز همراه شده است، که در بخشی از آن می‌خوانیم: «رباعیات بیدل تنوع محتوایی چشمگیری دارد و در اینجا تناسب بیشتری میان مضامین و مفاهیم گوناگون برقرار شده است. شاید بتوان گفت که این دیوان از آثار دیگر رباعی ‌سرایان هم رنگین ‌تر است، چون دست کم ده نوع رباعی در آن می ‌توان یافت: رباعیات عاشقانه، رباعیات عارفانه، رباعیات فلسفی و متأملانه، رباعیات اجتماعی و سیاسی، رباعیات تربیتی و اخلاقی، رباعیات اعتقادی و مذهبی، رباعیات متضمن مباحث ادبی، رباعیات هجو و هزل، رباعیات مناسبتی، خیر مقدم ‌ها، قید واقعه و ماده تاریخ، رباعیات تفننی (بی ‌نقطه، منقوطه و امثال آن).»

گردآورنده: محمدکاظم کاظمی
انتشارات: سپیده باوران
با مقدمه سید علی میرافضلی
در این کتاب ۶۱۸ رباعی از بیدل گرد آمده است. بسیاری از این رباعی‌ها با شرح و توضیحاتی از سوی گردآورنده همراه شده‌اند و این قضیه یک تفاوت عمدۀ این گزیده با دیگر گزیده‌های رباعیات بیدل است. در این شرح‌ها به بیت‌های بسیاری از غزلیات بیدل هم به عنوان شاهد مثال اشاره شده است.

در این دفتر اشعاری از "پل الوار" شاعر فرانسوی به همراه متن انگلیسی درج شده است. "... در اشعار الوار، "مردمی که بیداد را برنمی تابند" جایگاه ویژه ای دارند. او در زمان اشغال فرانسه در جنگ جهانی دوم در کوچه های شهر از محله ای به محله دیگر می رفت. کیف سنگینی به دست داشت که پر بود از "نوشته های ممنوعه" برای مبارزه با دشمن... در آثار الوار گرایشی دوگانه نمایان است. در عین حال که او می خواهد غم و اندوه خود را از جهانی که خوشبختی از آن رخت بر بسته ابراز کند، تصاویری دلنشین در اشعارش رخ می نمایند، تصاویری از کوچه، جانوران، آسمان و آتش. بدین سان رسالت سرودن اشعاری جدی و متین با هم و غم این که نسبت به این تصاویر بی اعتنا نباشد در می آمیزد. آمیزش خشونت و لطافت .... الوار در زمینه سرودن اشعار سیاسی و انقلابی نیز از معاصران خود پیشی می گیرد. چرا که حتی این دسته از اشعارش رنگی از عشق و عاطفه دارند...".

یکی از پیچیده ترین و بزرگترین اشعار قرن بیستم از شاعر و سیاستمدار بزرگ فرانسوی الکسی لژه که اشعارش را با نام مستعار سن ژون پرس منتشر می کرد و زندگی سیاسی و هنری او همواره در هاله ای از ابهام بوده است آناباز بی شک معروف ترین منظومه اوست که تی اس الیوت به انگلیسی، ریلکه به آلمانی و اونگارتی به ایتالیایی و محمد علی سپانلو به فارسی برگردانده اند. آناباز به معنی اسب سواری ، لشگرکشی بسوی دشت و همچنین ارجاعی تاریخی به شرح حمله و شکست یونانیان از ایرانیان است چنانکه گزنفون روایت کرده و البته گویا خود ژون پرس هیچگاه اشاره ای به این ارجاع تاریخی نداشته است.

نویسنده: شاهرخ مسکوب
انتشارات: نشر فرزان روز

زبان فارسی از اغاز دوران اسلامی تا عصر مشروطیت تحولاتی عمده داشته که زمینه ساز زبان فارسی تکامل یافته امروزی است. در این کتاب نقش سه گروه : اهل دیوان ، روحانیت و عرفا از زاویه ای اجتماعی و کارکرد ملی آنها بررسی و روشن می شود.

احمد مطر،شاعری ست عراقی تبار،که از عراق به کویت،و از کویت به لندن تبعید شده است؛و به رغم تصور بسیارانی در این روزها،در اینجا مقصود از «تبعید»طرد کردن شاعری ست که کلماتش طعم گس از انفجار اندیشه های تلنبار شده اعتراض،از سوی مردمانی جان بر کف در خانه ها و خیابان های سرکوب آزادی گرفته است. مطر شاعری ست خشمگین و انقلابی،و ن حتا شاعری با پسوند «مقاومت»برای اقوام خویش او بر خلاف شاعر بزرگی چون قبانی در برابر اجتماعیان و سیاسیات،به شعر گفتن از سر تفننی روشنفکرانه یا از سر دردی زودگذر بسنده نکرده است.

کتاب دو زبانه (فارسی و آلمانی)
نویسنده: راینر ماریا ریلکه
برگردان: شرف الدین خراسانی (شرف)
انتشارات: هرمس

كتاب " سوگنامه ها و ترانه ها " يكي ديگر از مجموعه كتاب هاي دوزبانه اي است كه انتشارات هرمس به چاپ رسانده است. اين كتاب علاوه بر ده سوگنامه دوئينو ، شامل 29 ترانه براي اورفئوس است كه به دو زبان فارسي و آلماني منتشر شده است.

کتاب مشتمل بر شش فصل است. در فصل اول، زندگی شخصی و ادبی ایوان بونین بررسی می‌شود. با توجه به این­که آثار بونین بی‌تأثیر از وقایع و حوادث تاریخی انقلاب اکتبر سال ۱۹۱۷ روسیه نبود، پژوهشگران، زندگی شخصی و ادبی او را به دو دورۀ قبل از انقلاب اکتبر و بعد از آن، یعنی دوران مهاجرت، تقسیم می‌کنند و سال‌های ۱۸۹۴ و ۱۸۹۵، یعنی زمانی‌ را که او با لف تالستوی، چخوف، کوپرین، کارالنکا و گورکی آشنا شد، دورۀ تحول در زندگی ادبی وی به­حساب می‌آورند. فصل دوم کتاب، قرآن و معارف اسلامی در اشعار ایوان بونین است. در این فصل به‌علت روی‌آوردن نویسنده به منابع و فرهنگ اسلامی اشاره می‌شود. بونین شاعر، نثرنویس و مترجم علاقۀ زیادی به سفر داشت و حضور وی در ممالک اسلامی و آشنایی او با قرآن، فرهنگ و تاریخ اسلام سبب شد تا تحت‌تأثیر این سفرها اشعاری بسراید. این اشعار از آیات قرآنی و مفاهیم شرقی الهام گرفته و مضامین آن حاکی از احترام ویژۀ او به اسلام، پیامبر اکرم(ص) و امت اسلامی است. ایوان بونین و شرق، فصل دیگری از این کتاب است که نویسنده در آن از مشرق­زمین، زیبایی‌ها و سرنوشت آن سخن می‌گوید. بخشی از این فصل دربارۀ ایران و الهام گرفتن بونین از گفتار شیخ سعدی است. فصل چهارم کتاب به یک اثر منثور عرفانی، متأثر از فرهنگ شرقی، به‌ویژه قرآن و گفتار سعدی، با نام مرگ پیامبر با ترجمه و اضافات اختصاص داده شده است. داستان آقای سان‌فرانسیسکویی، چون گوهری تابناک در میان دیگر آثار بونین می‌درخشد، به‌همین دلیل مؤلف برآن شد تا فصل‌های پنجم و ششم کتاب را به داستان آقای سان‌فرانسیسکویی اختصاص دهد، و با بررسی دیدگاه‌های بونین دربارۀ زندگی و مرگ، خوانندگان را با این اثر ارزنده نیز آشنا کند. متن روسی داستان‌‌های مرگ پیامبر و آقای سان‌فرانسیسکویی به زبان اصلی با آکسان برای دانشجویان (با این باور که، درست خواندن به درست فهمیدن کمک می‌کند) با تحلیل و نیز ترجمۀ آن­ها که برای نخستین‌بار از زبان اصلی یعنی روسی انجام ‌گرفته‌است، با توضیحاتی ارائه می‌شود.

نویسنده: ویلیام شکسپیر
مترجم:امید طیب زاده
انتشارات: نیلوفر

غزلواره‌های شکسپیر مملو از راز است، مانند چشمان زیبایی که هیچ نمی‌دانی آیا فقط به تو اینگونه عاشقانه خیره شده‌اند یا هر مشتاق دیگری را نیز اسیر خود می‌کنند. نمی‌دانی آیا عشق است که در آنها زبانه می‌کشد یا اشتیاق توست که خود را آیینۀ آنها به رخ می‌کشد؟

«شمشیر و جغرافیا» مجموعه اشعار این شاعر از سال ۱۳۷۰ تا ۱۳۹۱ است. قالب اشعار این کتاب بیشتر غزل است و شماری مثنوی هم در این مجموعه جای گرفته است. مسائل مهاجران افغانستانی در داخل افغانستان و نیز کشورهایی که به آن مهاجرت کرده‌اند، به مانند دیگر مجموعه‌های این شاعر، موضوع محوری سروده‌های او به شمار می‌رود. فضای بیشتر اشعار، نزدیک به فضای افغانستان در ۲۰ سال اخیر است.

علی معلم دامغانی شاعرِ شگردهای نو در قالب‌های کهن شعر فارسی است. صورت کامل شعر او در قالب مثنوی رخ نموده است. هم از این روی در این گزیده، تکیه بیشتر بر این قالب است، به‌گونه‌ای که تقریباً همه مثنوی‌های شاعر ما را در آن می‌توان یافت. البته رویکرد تازه شاعر به ترانه‌سرایی که حاصل آن ترانه‌های ماندگار است، نیز از نظر دور نمانده‌ است. امتیاز مهم این کتاب، گره‌گشایی‌های بسیاری است که در شعرهای دشواریاب علی معلم صورت گرفته است و مهم‌تر این که شماری از این گره‌ها به مدد خود شاعر و طبق یادداشت‌هایش بر کتاب حاضر، گشوده شده است. افزون بر این، همه کتاب به رؤیت ایشان رسیده است.

“نمی‌خواهم بگویم در مورد تذکره‌اولیا شق‌القمر کرده‌ام ولی حدود پنجاه سال،یکی از دغدغه‌های عمرم گردآوری نسخه‌های کهن و اصیل تذکره،حدود چهل نسخه،بوده است و سال‌ها و سال‌ها آن را در دانشگاه تهران تدریس کرده‌ام و حدود سی سال سرگرم تصحیح و آماده‌سازی آن بوده‌ام و کوشیده‌ام تمام منابع موجود و محتمل فارسی و عربی ئ خطی و چاپی را درباره این اثر،از سراسر جهان،به دست آورم و در تمام “مولکول‌های معنی‌دار” آن تامل کنم و هرگاه اندک تردیدی روی نمود تمام منابع گفتار عطار و سرچشمه‌های آن را در آثار بیشمار پیشینیان او مورد جستجو قرار دهم.”

موضوع کتاب حاضر، نقد و تحلیل قصاید شاعران نوپرداز معاصر است. نویسنده قصاید ده تن از شاعران نوپرداز را از لحاظ محتوا، ساختار، زبان، بلاغت، موسیقی و تأثیرپذیری از شاعران گذشته تحلیل کرده است. ویژگی شاخص کتاب، تازه بودن موضوع است. هدف کلّی اثر، تبیین و تحلیل قالب ادبی قصیده در بیان شاعران نوپرداز از ادبیات معاصر است و سبک نگارش اثر، علمی پژوهشی و به زبان ساده است. از جمله یافته‌های این پژوهش این است که نوپردازان قصیده‌گو همگی از شاعران برجسته هستند و در این قالب شعری موضوعات روز جامعه طرح شده است.

کتاب حالات و مقامات م. امید مجموعه مقالاتی از محمدرضا شفیعی کدکنی است. او این مقالات را در طی نیم قرن نوشته و جمع‌آوری کرده است. نویسنده در ابتدا به بیوگرافی مهدی اخوان ثالث می‌پردازد. روایت زندگی اخوان ثالث در این بخش گرد‌اوری شده. بخش دوم کتاب مقاله‌ها و تحلیل‌های نویسنده از شعر اخوان‌ ثالث را در بر دارد.

شعرهای عاشقانه و نثر نزار قبانی
ترجمه: موسی اسوار
انتشارات: سخن
تا سبز شوم از عشق مجموعه شعرهای عاشقانه و نثر نزار قبانی شاعر شهیر سوری است. نزار قبانی را با اشعار عاشقانه‌ و پرشورش می‌شناسند، عشق نخستین و اساسی‌ترین مضمون اشعار او است و نگاهش در این قلمرو کاملا نو، زیباشناسانه، جستجوگرانه و لطیف است. این دفتر هم مجموعه‌ای از عاشقانه‌های این شاعر پرنفوذ عرب است که پیش از همه تقدیم عاشقان می‌شود.

کتاب «از سرود باران تا مزامير گل سرخ» که توسط موسی اسوار گردآوری و به فارسی برگردانده شده است به جنبش پيشگام شعر معاصر عرب می پردازد و سرايندگان آن را با نمونه‌های گوناگونی از اشعار، معرفی می کند. بدر شاکر السياب، نازک الملائکه، عبدالوهاب البياتی، بلندالحيدری، صلاح عبدالصبور، توفيق صايغ، نزار قبانی، يوسف الخال، ادونيس، خليل و… شاعرانی هستند که نويسنده به معرفي آن‌ها پرداخته و نمونه‌هايی از اصل شعر آن‌ها را به همراه ترجمه فارسی، ارائه کرده است.

شاهنامه فردوسی به کوشش مهدی قریب جمع آوری گردیده و ویرایش متن بر اساس ده نسخه از قدیمی ترین دست نوشته های شناخته شدۀ شاهنامه در جهان و مقابله با متن شاهنامه های ویراست اول و دوم مسکو و نسخۀ شاهنامۀ جلال خالقی مطلق بوده است. متن مصحح پیش رو چون فاقد تفصیل نسخه بدل ها و توضیحات ضروری در چندی و چونی شیوه استدلالی کار تصحیح است، لابد متن علمی و انتقادی به مفهوم دقیق آن نیست. لیکن این شاهنامه فردوسی در قیاس با شاهنامه های چاپی معتبر موجود، واجد یک ویژگی است، چرا که مصحح افزون بر این که متن قدیم ترین نسخۀ شاهنامه-موزۀ بریتانیا متقدم بر ۶۷۵هـ را به عنوان نسخۀ اساس با اقدم و اصح نسخ دیگر مقابله و تصحیح کرده، از متون مصحح چاپی شاهنامه نیز که حاصل سه نحلۀ شاخص شاهنامه شناسی در ایران و انیران طی نیم قرن اخیر بوده سود جسته است. این متن در نسبت با متون مصحح موجود واجد یک ویژگی است و آن آمدن شکل بهبود یافته و به ظاهر سالم بسیاری از واژگان، ترتیب و ساختار برخی بیت ها و اصطلاحاتی است که همۀ شاهنامه های چاپی موجود، هر یک به نوعی اشکالی مغلوط، مبهم و یا مصحف از آنها ارائه داده اند.

نویسنده: تی. اس. الیوت
مترجم: حسن شهباز
انتشارات: علمی و فرهنگی

الیوت با آنکه تعداد شعرهایش زیاد نیست، اما همین مقدار از شعر که توسط او و در قالب چند کتاب کم حجم همچون: «سرزمین بی‌حاصل، چهار کوارتت، چهارشنبه خاکسرتر و...» منتشر شده است، او را به رهبر جنبش نوسازی شعر و چهره‌ای سرشناس در دنیای شعر تبدیل کرده است. تنها با نگاهی به تعداد و حجم ترجمه‌هایی که از کتاب‌های این شاعر به زبان‌های مختلف صورت گرفته است می‌توان دریافت که تا چه میزان آثار او مهم تلقی شده و در کشورهای مختلف مورد توجه قرار گرفته است. چه بسیار شاعرانی که پس از او شیوه‌ی شاعری و طرز نگاه او به شعر را پذیرفته و از او تاثیر پذیرفته‌اند. تنها در ایران بیش از ده مترجم مختلف این اثر را به فارسی برگردانده‌اند که اولین آن‌ها در دهه‌ی 30 توسط حسین رازی با نام سرزمین ویران صورت گرفته است و بعدها مترجمان دیگری چون: بهمن شعله‌ور، بیژن الهی، چنگیز مشیری، شاپور احمدی و.... با عنوان‌های متفاوتی نظیر سرزمین هرز، سرزمین بی‌حاصل، دشت سترون، خراب‌آباد و ارض‌موات آن را منتشر کرده‌اند، که خواندن هر کدام از این ترجمه‌ها لطفی جداگانه داشته و همچون پنجره‌ای جدید؛ وجه متفاوتی از زبان و سیمای شعر الیوت را به روی ما باز می‌کند. در این میان ترجمه‌ی حسن شهباز از این کتاب ترجمه‌ای دقیق و خواندنی به شمار می‌آید که مترجم در آن به دنبال انتقال صحیح حس و دقایق زبانی الیوت به مخاطب بوده است. از ویژگی‌های بارز کتاب حاضر؛ پژوهش، نقد و تفسیر ارزشمندی است که مترجم به این مجموعه افزوده، و بیش از سه چهارم کتاب را در برگرفته است.

شاعر: محمدتقی بهار متخلص به ملک الشعراء بهار
انتشارات: علمی فرهنگی
ملک الشعرا بهار ادیب و شاعر معاصر ایرانی، قصیده های متعددی به سبک شاعران قدیم سروده و در تعدادی از قصیده هایش به وزن ها و مضمون تازه نیز بذل توجهی کرده است. از میان انبوه قصیده های سروده بهار، در این کتاب 77 قصیده قصیده گلچین شده اند، که در همگی آن ها روح مبارزه اجتماعی، انسان دوستی، خدمت به میهن و به بشریت، عشق به طبیعت، مقاومت، شکیبایی و بیزاری از نادرستی و فرومایگی موج میزند. در این قطعه های منتخب میتوان به سبک کار و اندیشه بهار به بهترین نحو پی برد.

به اهتمام و تصحیح محمد تقی تفضلی

مثنوی گلشن راز مهم ترین و مشهورترین اثر منظوم محمود شبستری است که در بردارندهٔ اندیشه های عرفانی وی می باشد. با وجود حجم اندکش، این کتاب یکی از یادگارهای پرارزش و بلندنام ادبیات عرفانی کهن فارسی است، که در آن بیان مفاهیم صوفیانه با شور، شوق، و روانی ویژه ای همراه گردیده است. مطابق شیوه معمول عطار و مولانا، در این جا نیز، از حکایات و تمثیلات برای بیان و عرضهٔ موثر معانی عرفانی و حکمی استفاده شده است.

مخزن الاسرار نخستین مثنوی نظامی گنجوی شاعر ایرانی است. از آنجا که در خود کتاب اشاره مستقیم و یا غیرمستقیمی به تاریخ سرایش و یا تاریخ تقدیم اثر به والی آذربایجان نشده است، و همچنین در آثار معتبر دیگر نیز تاریخ دقیق خلق این اثر ذکر نشده، نمی توان به یقین تاریخ آن را تعیین کرد.

یونان پس از دوران کلاسیک به ترتیب زیر سیطرة رمیها؛ نیرانیها و ترکها درمی آید. بعد از انقلاب استقلالطلبانه ای که به سلطة پانصدسالة عثمانی پایان میدهد، شاعران یونان جوان به تدریج نمایان میشوند؛ شاعران ملی همچون دیونیسیوس سولوموس و آندره آس کالوس و شعر امروز یونان در مجموع شعری روایی، حکایتگونه و اندیشه ورز است و نیز بیشتر عقلانی است تا احساسی. کتاب حاضر گزیدة آثار یونانی است و سعی شده در انتخاب آنها، به هماهنگی و موانست اشعار با روحیه و ذوق ایرانی توجه شود. تدوینگر کتاب، نود و چهار شاعر منتخب را طبقه بندی و با توجه به جوهر شعری هرکدام و غریزة شعری و ذوق خود، آنها را به هشت گروه تقسیم نموده و به شرح هر گروه پرداخته است. در ابتدای کتاب نیز، مقدمه ای دربارة تاریخ شعر یونان و شاعران نامآشنای آن سرزمین آورده شده است. عنوانهای بخشهای کتاب به قرار زیر است: تاثیر گذران؛ سنتگرایان؛ فراواقعیتگرایان؛ وجودگرایان؛ شاعران چپ، نسل شکست؛ شاعران مستقل؛ شاعران نسل هفتاد، نسل تردید گزار؛ و شاعران جوان.

این کتاب، که برگزیده اشعار سرآمدان شعر در عصر طاهریان و صفاریان و سامانیان است، علاقه­مندان را از مراجعه به بسیاری از مآخذ بی­نیاز می­کند. خوانندگان این کتاب با زندگینامه کوتاه شاعران و نمونه­هایی از بهترین اشعار آنان آشنا می­شوند. معانی برخی واژه­ها و پاره­ای توضیحات لازم و مفید به پایان هر قطعه افزوده شده و واژه­نامه مفصل نیز در آخر کتاب چاپ شده است.

مجموعه‌ی «پیر پرنیان‌اندیش» کاری از میلاد عظیمی و عاطفه طیه است. پدیدآورندگان این اثر درباره‌اش چنین می‌گویند: «این کتاب ماحصل چندصد ساعت مصاحبت آزادوار و بی‌آداب و ترتیب با سایه است؛ از خرداد 1385 تا بهار 1391 که آخرین نمونه‌های کتاب را تلفنی با سایه بررسی می‌کردیم. این کتاب البته دربرگیرنده‌ی همه‌ی آنچه در صحبت سایه دیده و شنیده‌ایم نیست؛ نه حجم کتاب چنین اقتضایی داشت و نه روزگار و مصلحت‌سنجی‌های سایه به ما چنان مجالی می‌داد؛ اما هرچه در این کتاب می‌خوانید، شنیده‌ها و دیده‌هایی است مستند به صوت و تصویر و ما از این حیث تا حد وسواس امانت‌دار بوده‌ایم.» گفت‌وگو با سایه، انتقادی و همراه با بحث‌های داغ و گاه تند و تیز بوده و در تنظیم و تدوین کتاب از انتقادها و سخنان پرسشگر صرف‌نظر شده تا خواننده حرف‌های سایه را بخواند. هدف و آرزوی نویسندگان این بوده است که این کتاب به اجمال، تصویری جامع و منسجم از ساحات گوناگون زندگی و شخصیت سایه عرضه کند. بخش بزرگ زندگی و شخصیت سایه البته صبغه‌ی فرهنگی دارد؛ اما سیاست هم حضوری بالنسبه ملایم اما موثر در زندگی او داشته است. وجود تصاویری از دست‌نوشته‌ها و عکس‌هایی از گذر عمر این شاعر بی‌همتا در صفحه‌های پایانی، بر ارزشمندی این اثر افزوده است. «وقتی داشتم سال 45 خانه‌ی کوشکو می‌ساختم، یک کنده‌ای زیر خاک بود، عجیب بود؛ یک کنده‌ی خیلی قطور بود، من هیچ نمیدونستم چه درختیه. اردیبهشت بود، دور این کنده یه پاجوش‌هایی زده بود. بعد که این برگ‌ها بزرگ‌تر شدن، فهمیدم که ارغوانه...» هوشنگ ابتهاج با این مقدمه درباره‌ی سرایش شعر ارغوان در کتاب «پیر پرنیان‌اندیش» سخن می‌گوید؛ سخن گفتنی که بغض و اشک امانش نمی‌دهد. به قول خودش: «نه نمی‌تونم، دیوانه می‌شم، اگه دست بزنی از همه‌جام اشک می‌چکه.» ارغوان! شاخه‌ی همخون جدامانده‌ی من/ آسمان تو چه رنگ است امروز؟/ آفتابی‌ست هوا؟/ یا گرفته‌ست هنوز؟/ من در این گوشه که از دنیا بیرون است/ آسمانی به سرم نیست/ از بهاران خبرم نیست.../ اندرین گوشه‌ی خاموش فراموش شده/ یاد رنگینی در خاطر من/ گریه می‌انگیزد/ ارغوانم آنجاست/ ارغوانم تنهاست/ ارغوانم دارد می‌گرید.../ ارغوان، بیرق گلگون بهار!/ تو برافراشته باش/ تو بخوان نغمه‌ی ناخوانده‌ی من/ ارغوان، شاخه‌ی همخون جدامانده‌ی من! مجموعه‌ی دوجلدی «پیر پرنیان‌اندیش؛ در صحبت سایه» به کوشش میلاد عظیمی و عاطفه طیه، از سوی انتشارات سخن منتشر شده و در اختیار مشتاقان فرهنگ و ادب و هنر قرار گرفته است.

کتاب بوستان سعدی - سعدی نامه ، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی ؛

محمدرضا شرفی خبوشان

عمّان سامانی، شهرت نورالله بن عبدالله، متخلصّ به عمّان و ملقّب به تاج الشعرا، شاعر قرن 13 و 14 ق.(متولد 1264 و متوفای 1322 ق.)است. عمّان اهل سامان (واقع در چهارمحال و بختیاری) و در نجف مدفون است. اثر کم حجم ولی پربار و پرتأثیر او، گنجینة الاسرار است که در سراسر این اثر عرفانی، عشق او به اهل بیت موج می زند.

یوسفعلی میرشکاک، در این دفتر مجموعه ای از شعرهای خود را که در مدح و منقبت امیرالمؤمنین علی علیه السّلام است در چند قالب گنجانده است: رباعی، دوبیتی، غزل، مخمس، قصیده، شعر نیمایی، و شعر آزاد؛ و تقریباً همة قوالب متعارف شعر معاصر را در این مدایح آزموده است. ای صبح ازل خیالی از خندة تو شاهان و پیمبران همه بندة تو با من نظری کن که نباشم در حشر شرمندة آن که نیـست شرمندة تو زبان شاعر روان و بدون پیچش است و شعرها مناسب مجالس مدّاحی. مدح ها همه پی رنگ حقیقت و عرفان دارند و از اغراق های پوچ به دورند. میرشکاک اعتقادش را در این شعرها آورده است.

گزیده اشعار عاشورایی یه کوشش شیرینعلی گلمرادی

اگر بخواهیم در شعر پس از نیما به دنبال سبک های شناخته شده شعر فارسی بگردیم به یقین، شعر سهراب سپهری به اعتبار عملکرد ظریف و دامنه دار قوۀ خیال و نقش آفرینی های ذهن و پیچ و تاب های زبان، به شعر سبک هندی تعلق خواهد گرفت. بیدل دهلوی نیز، میراث دار صائب و اقمار او در سبک هندی است و گرچه زبانش چندان پیچش دارد و معانی اش چندان تو بر توست که شعرش "بی معنی" می نماید، اما شعر سپهری با شعر او مشابهت های فراوان دارد. بیدل و سپهری هر دو در فضایی دم می زنند که سرپناهش سوررئالیسم پیشرفته است.

"سلامان و ابسال" منظومه ای رمزی و عرفانی به زبان فارسی از عبدالرحمن جامی است که حدود 1130 بیت دارد. داستان سلامان و ابسال روایت های مختلف دارد که جامی در این منظومه داستان را برابر روایت هرمسی و ترجمه حنیف بن اسحاق سروده است.

این اثر، کامل‌ترین ترجمه از جاودانه حیدربابای استاد شهریار است. در مقدمه‌ی این کار به تشریح ویژگی‌های منحصربه‌فرد حیدربابا پرداخته و راز جاودانگی این شعر در ریشه‌های فولکلور آذربایجان، بایاتی‌ها و ادبیات عاشیقی جست‌وجو شده است. برای این کار بیش از صد کلیدواژه از حیدربابای یک و دو، در بیش از پانزده هزار بایاتی جست‌وجو و از هرکدام نمونه‌هایی ذکر شده است. در تعلیقات این اثر، بندبند ترجمه‌ی مذکور، با نُه ترجمه‌ی موجودِ پیش از این، مقایسه و نکات لازم تذکر داده شده‌اند. آمدن نام کوچک من در کنار نام بزرگ شهریار جسارتی است و داغ شرمش تا ابد بر پیشانی من باقی.

نویسنده: محمدحسن زورق
انتشارات: سروش

گفتگو با سی تن از شعرای انقلاب اسلامی
در سال ۱۳۸۶ و در آستانۀ سی‌امین سالروز پیروزی انقلاب، غربت شعر انقلاب مرا بر آن داشت که به شبکۀ چهارم سیما پیشنهاد کنم برای این مناسبت برنامۀ ویژه‌ای دربارۀ شعر انقلاب اسلامی تهیه و پخش کند. می‌دیدم برخی از شاعرانی که ده‌ها سال از فوت آن‌ها می‌گذرد در جایگاه شاعران معاصر هر روز مورد توجه قرار می‌گیرند، شاید تنها به این دلیل که در شعر با خدا خداحافظی کرده‌اند و عکس و تفصیلات و آثارشان با بهترین شیوه‌های هنری و در وسیع‌ترین سطح ممکن تهیه و پخش می‌شود و...

اطاق آبی نام کتابی از سهراب سپهری است. بر خلاف هشت کتاب که مجموعه اشعار سهراب سپهری است، اطاق آبی به نثر نگاشته شده‌است و شامل مطالبی دربارهٔ خاطرات و برداشت‌های فیلسوفانه او از دوران کودکی می‌باشد. این کتاب برای اولین بار بعد از مرگ سهراب ویراسته پیروز سیار در سال ۱۳۶۹ به چاپ رسید. در بعضی چاپ‌های کتاب، از جمله منبعی که در این مقاله از آن استفاده‌شده‌است، کتاب اطاق آبی به همراه دو نوشته دیگر (معلم نقاشی ما و گفت‌وگو با استاد) انتشاریافته‌است.

نویسنده این کتاب، احسان عباس، اگرچه در ایران چندان شناخته شده نیست ولی پس از طلایه داران نقد ادبی معاصر عرب (چون عباس العقاد و طه حسین)، در رأس فهرست نسل دوم منتقدان معاصر عرب نشسته است. در آثار او دقت علمی و ذوق ادبی توأمان حضور دارند و واقع بینی و آگاهی از نیازهای روزگار کاملاً روشن است. احسان عباس (1920-2003 م.) در این کتاب، که نام اصل آن در عربی "فن الشعر" است حرف هایی می زند که از طرفی بیان تاریخچه شعر است و از طرفی رویکردها و نظریه های جهانی شعر. گفته های او در این کتاب به آسانی تعمیم پذیر استو مرزی (و از جمله مرز زبانی) نمی شناسد و حداقل برای فرهنگ های همجوار - که ما نیز از آن فرهنگ هاییم - از امکان انطباق بالایی برخوردار است. کتاب در اصل سه بخش دارد که هر کدام مستقل از دیگری است: در بخش اوّل از تطوّر تئوری شعر و در بخش دوم از تفاوت میان مکتب های شعر سخن می گوید و در بخش سوم به نقد و بررسی شعر عرب پرداخته است. ترجمه فارسی، آن بخش را ندارد. تئوری محاکات، ظهور رمانتیسم، جنبش ضد رمانتیسم، حرکت های ادبی کوتاه مدت، رئالیسم جدید، خیال و وظیفه شعر برخی از زیربخش های این کتاب اند.

کتاب سمیح القاسم و شعر معاصر فلسطین در دو بخش به نگارش درآمده است. بخش اول این اثر نگاهی بر شعر معاصر فلسطین دارد و با تقسیم بندی شعر فلسطین به 5 بخش سنت گرایی، توافق جریان سنت گرایی و رمانتیسم، ظهور مکتب رمانتیسم، زبان شعر و خصایص ملی- مردمی و نهضت شعری جدید ، ابعاد مختلف شعر فلسطینی را مورد واکاوی قرار می دهد.

این اثر حاصل کوشش مستمر و تجارب بیش از یک دهه تلاشگران و رهپویان دونحلۀ شاخص شاهنامه‌شناسی یعنی بنیاد شاهنامۀ فردوسی و دانشگاه خاورشناسی مسکو با ویراستاری مهدی قریب است که از سوی مصححان روسی پروفسور محمد نوری عثمانوف و زنده یاد رستم علی اف به سروش پیشنهاد و آماده نشر شد.

شادروان محمدحسن معیری متخلص به «رهی» در دهم اردیبهشت ماه ۱۲۸۸ هجری شمسی در تهران و در خاندانی بزرگ و اهل ادب و هنر چشم به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تهران به پایان برد، آنگاه وارد خدمت دولتی شد و در مشاغلی چند خدمت کرد. از سال ۱۳۲۲ شمسی به ریاست کل انتشارات و تبلیغات وزارت پیشه و هنر (بعداً وزارت صنایع) منصوب گردید. پس از بازنشستگی در کتابخانهٔ سلطنتی اشتغال داشت. وی همچنین در انجمن موسیقی ایران عضویت داشت. رهی علاوه بر شاعری، در ساختن تصنیف نیز مهارت کامل داشت. وی در سالهای آخر عمر در برنامهٔ گلهای رنگارنگ رادیو در انتخاب شعر با داوود پیرنیا همکاری داشت و پس از او نیز تا پایان زندگی آن برنامه را سرپرستی می‌کرد. رهی در طول حیات خود سفرهایی به خارج از ایران داشت که از آن جمله است: سفر به ترکیه در سال ۱۳۳۶، سفر به اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۳۳۷ برای شرکت در جشن چهلمین سالگرد انقلاب اکتبر، سفر به ایتالیا و فرانسه در سال ۱۳۳۸ و دو بار سفر به افغانستان، یک بار در سال ۱۳۴۱ برای شرکت در مراسم یادبود نهصدمین سال در گذشت خواجه عبدالله انصاری و دیگربار در سال ۱۳۴۵، عزیمت به انگلستان در سال ۱۳۴۶ برای عمل جراحی، آخرین سفر وی بود. رهی معیری که تا آخر عمر مجرد زیست، در بیست و چهارم آبان سال ۱۳۴۷ شمسی پس از رنجی طولانی از بیماری سرطان معده بدرود زندگانی گفت و در مقبرهٔ ظهیرالدولهٔ شمیران به خاک سپرده شد.

مجموعه اشعار فروغ فرخزاد

فروغ فرخزاد (۸ دی، ۱۳۱۳ - ۲۴ بهمن، ۱۳۴۵) شاعر معاصر ایرانی است. فروغ پیش از مرگش پنج دفتر شعر منتشر کرد که از نمونه های قابل توجه شعر معاصر فارسی هستند. فروغ فرخزاد در ۳۲ سالگی بر اثر تصادف اتومبیل بدرود حیات گفت. فروغ با مجموعه های اسیر، دیوار و عصیان در قالب شعر نیمایی کار خود را آغاز کرد. سپس آشنایی با ابراهیم گلستان، نویسنده و فیلم ساز سرشناس ایرانی، و همکاری با او، موجب تحول فکری و ادبی در فروغ شد. وی در بازگشت دوباره به شعر، با انتشار مجموعهٔ تولدی دیگر، تحسین گسترده ای را برانگیخت. سپس مجموعهٔ ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد را منتشر کرد تا جایگاه خود را در شعر معاصر ایران به عنوان شاعری بزرگ تثبیت کند. آثار و اشعار فروغ به زبان های انگلیسی، ترکی، عربی، چینی، فرانسوی، اسپانیایی، ژاپنی، آلمانی و عبری ترجمه شده اند.

فریدون مشیرى مى‌کوشد که شعرهایش را به طبقه وسیع‌ترى از جامعه ما که اکنون حوصله جستجو و کوشش براى گشودن رمزهاى شعر شاعران تندرو و افراطى را ندارد و هنوز موازینِ پسندش، کم و بیش از شعر سنتى سرچشمه مى‌گیرد عرضه کند و در این راه توفیقى یافته که نصیب کمتر شاعرى از معاصران ما شده است. راز این توفیق را در دو سه خصوصیت شعر مشیرى مى‌توان جست که نخستین آن‌ها زبان نرم و هموار و ساده اوست. شعر او به یکبار خواندن تمام زیبایى‌ها و رازهاى خود را به خواننده مى‌بخشد. سعدى هم زیبایى‌ها و هنرهاى شعرش را در یک لحظه به خواننده عرضه مى‌دارد. مضامین شعر مشیری حوادثى است که براى همه کس ممکن است روى دهد اما همه‌کس نتواند آن را شاعرانه بیان کند و این کار توفیقى است بزرگ براى او.

کتاب پیش رو دربردارنده ی گزیده ای از اشعار خورخه لوئیس بورخس نویسنده و شاعر معروف آرژانتینی، از چهره های برجسته در عرصه ی ادبیات جهان، است که توسط علی معصومی ترجمه شده و انتشارات نگاه آن را منتشر کرده است. این اثری نظام مند از شاعری که با شعرهایش در کشور خود به شهرت رسید اما آن چه بعدها او را به جهان شناساند و لایق ستایش کرد مجموعه ای کوچک از آثار منثورش بود. رز زرد یکی از معدود فرصت هایی است که خواننده را با شاعر درون بورخس رو به رو می کند و او را از منظری دیگر به مطالعه می گذارد.

منوچهر نیستانی را شاید بتوان به خاطر عدم معرفی بسزای این شاعر به نسل شاعران معاصر مخصوصا در دو دهۀ اخیر و عدم دسترسی آسان نسل ادبی امروز به کتابهای او با همۀ معروفیتش یک جزیرۀ ناشناختۀ ادبی دانست، به حدی که اگر این شاعر هم به اندازۀ شاعران هم نسل و معروف خود معرفی و شناخته می شد می توانست سهم عمده ای در جریان شعر امروز مخصوصا مسیر شعر پیشرو امروز اعم از غزل یا نیمایی و سپید داشته باشد. گمنامی و مستور ماندن شعر منوچهر نیستانی البته تا حدود زیادی هم به انزواطلبی و عزلت گزینی عمیقی که در شخصیت خود این شاعر موج می زند برمی گردد، درست مثل مرحوم نوذر پرنگ که او هم در انزوا و تنهایی نوشت و شعرش هم همچنان در تاریکی و ناشناس مانده است.

این کتاب شامل هفده دفتر شعر شاملو، از سالهای 1323-1378هجری شمسی است. این کتاب که در گذشته به صورت مجموعه دو جلدی منتشر شده بود، در ویرایش جدید باهم ترکیب شده و در قالب یک کتاب منتشر شده است. برای مطالعه دیگر آثار احمد شاملو می توان به دفتر های دیگر از مجموعه آثار وی مراجعه کرد. هفده دفتر شعر چاپ شده در این کتاب عبارت اند از: ۱۳۲۹–۱۳۲۳ آهن ها و احساس ۱۳۳۰–۱۳۲۹ قطعنامه، ۱۳۳۰ آهنگ های فراموش شده، ۱۳۳۰ بیست و سه ۱۳۳۵–۱۳۲۶ هوای تازه ۱۳۳۸–۱۳۳۶ باغ آینه ۱۳۴۱–۱۳۳۹ لحظه ها و همیشه ۱۳۴۳–۱۳۴۱ آیدا در آینه ۱۳۴۴–۱۳۴۳ آیدا، درخت و خنجر و خاطره ۱۳۴۵–۱۳۴۴ ققنوس در باران ۱۳۴۸–۱۳۴۵ مرثیه های خاک ۱۳۴۹–۱۳۴۸شکفتن در مه ۱۳۵۲–۱۳۴۸ ابراهیم در آتش ۱۳۵۶–۱۳۵۵ دشنه در دیس ۱۳۵۹–۱۳۵۶ ترانه های کوچک غربت ۱۳۶۹ مدایح بی صله ۱۳۷۶–۱۳۶۴ در آستانه ۱۳۷۸–۱۳۵۱ حدیث بی قراری ماهان متن کاملا به زبان فارسی نوشته شده است. این یک مقدمه عالی برای کارهای شاملو و همچنین یک مرجع جامع برای محققان و طرفدارانش است.

نظامی
تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی
نشر قطره

به کوشش دکتر محمددبیر سیاقی
انتشارات زوار

آخرین مجموعه شعر استاد محمدرضا شفیعی کدکنی

مجموعه شعر شفیعی کدکنی

محمدرضا شفیعی کدکنی

نویسنده: مهدی اخوان ثالث
انتشارات: زمستان

نیما به این اعتبار که شعرش در قلمرو شعر ناب و بری از آمیختگی و آلودگی است و سرشار از عصمت و صفای روستایی،به باباطاهر می ماند؛ مخصوصا حساسیت و سوز سخنش، و به این اعتبار که در کنه اعراض تصاویر و تماثیل و واقعیات عینی، جوهر شعرش متکی به قائمه ی فکری و عمق درد های بشری است و جهان بینی دارد، به خیام می ماند، البته بی قاطعیت و صراحت خیام که از لطائف هنر اوست ، بلکه با الهامی غالبا معتدل، و این ابهام زائیده ی همان بیان تمثیلی و تویه دار و عینی اوست.عطاولقای نیما یوشیج

مهدی اخوان ثالث - احمد شاملو - فروغ فرخزاد و...

خلافت در صدر اسلام شکل موروثی نداشت. بلکه با مشورت بزرگان زمان به ترتیب «ابوبکر»، «عمر» و «عثمان» زمام‌داری را به عهده گرفتند و پس از آن خلافت به «حضرت علی(ع)» رسید. پس از «حضرت علی(ع)»، «معاویه بن ابوسفیان» زمام امور مسلمانان را به دست گرفت و پسرش «یزید» را برای خلافت به جای خود برگزید، هرچند این تصمیم مخالفان زیادی داشت اما یزیدبن معاویه پس از مرگ پدر به تخت نشست و امویان اولین دولت عربی اسلام شدند که خلافت را موروثی کردند. «حسین بن علی(ع)» این را نپذیرفت و خروج کرد و در ادامه، واقعه‌ی کربلا اتفاق افتاد. پس از واقعه‌ی کربلا افراد زیادی به خون‌خواهی «امام حسین (ع)» برخاستند. یکی از مشهورترین این افراد در تاریخ مختار ثقفی است که واعظ هروی در کتاب مختار نامه روایت او را آورده است.

کتاب اسرارنامه مشتمل است بر ۳۳۰۵ بیت در ۲۲ مقاله است. سه مقاله نخستین آن به ترتیب دربارهٔ توحید و نعت رسول اکرم و فضائل خلفای راشدین است. از مقاله چهارم به بعد دربارهٔ موضوعات گوناگون تصوف است.

کتاب شریف مصیبت نامه با صفحه آرایی نفیس، از مثنوی های معتبر و اصلی عطار نیشابوری فریدالدین ابوحامد محمد بن ابوبکر ابراهیم بن اسحاق عطار کَدکَنی نیشابوری مشهور به عطّار نیشابوری (زادهٔ ۵۴۰ در کدکن – در گذشتهٔ ۶۱۸ هجری قمری در شادیاخ نیشابور) یکی از عارفان و شاعران ایرانی تبار بلندنام ادبیات فارسی در پایان سدهٔ ششم و آغاز سدهٔ هفتم است. او در سال ۵۴۰ هجری برابر با ۱۱۴۶ میلادی در کدکن زاده شد.

هنگامی که نام عطار نیشابوری به گوشمان می‌خورد ، بی اختیار به یاد منظومه ارزشمند منطق الطیر خواهیم افتاد. این منظومه گرانبها به زبان فارسی بوده و قالب اشعار آن مثنوی است. عطار ، نگارش این مجموعه را در سال 1177 میلادی به پایان رساند. این مجموعه که دارای 4458 بیت است، مضمونی عرفانی دارد.

هنر عطار در این است که علاوه بر اینکه داستان را بسیار زیبا و با بیانی شیرین عنوان می کند، مسایل عمیق عرفانی و اخلاقی را داخل آن گنجانده و به گوش مخاطب می رساند. در این ابیات عطار درباره شعر خود صحبت و اینطور عنوان می کند که تا به حال هیچ کس آنچه را او در شعرش آورده بیان نکرده و معتقد است که: چو شعر من همه توحید پاک است اگر در خلد برخوانی چه باک است؟ سپس نام کتاب را اینگونه بیان می کند: در گنج الهی برگشادم الهی نامه نامِ این نهادم بزرگانی که در هفت آسمانند الهی نامه عطار خوانند

کتاب با چراغ و آینه اثر دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی است؛ هر کس وزن و قافیه را تشخیص دهد، ظاهراً می‌تواند شبی پانصد بیت، خیلی بهتر از این، شعر بگوید و به این حساب، امکان آن هست که در یک شب، ده‌ها هزار بیت بهتر از این شعر ابوحَفص سُغدی، توسط این جمع انبوه «دارندگان طبع موزون» و آگاه از مساله‌ی وزن و قافیه گفته شود.

مولف در کتاب ِ ذهن و زبان حافظ از اندیشه پژوهشگران دیگر استفاده کرده است . این کتاب با موضوعیت هنر و اندیشه ی حافظ شیرازی نگارش شده است . کتاب ذهن و زبان حافظ در زمینه ی حافظ پژوهی است .

شعر معاصر ایران از مشروطیت تا امروز

مجموعه حاضر تلاشی جهت گردآوری آثار این شاعر بزرگ است.در آغاز مجموعه شعر حسین منزوی می خوانیم:«شعر تمام آن چیزی است که در زندگی ارزش به یاد سپردن دارد» حسین منزوی چهره نامدار شعر فارسی در سال 1325 در زنجان متولد شد.پدر او نیزشاعر بود و به آذری شعر می سرود.منزوی ابتدا در رشته ادبیات فارسی وارد دانشگاه تهران شد اما آن را نیمه رها کرد و سراغ جامعه شناسی رفت و طولی نکشید که جامعه شناسی را نیز رها کرد و بعدها با گذراندن واحدهای باقی مانده کارشناسی این رشته را اخذ نمود.خود او در باره زندگی اش میگوید: «در زندگی آشفته وار من تقریبا هیج چیز در جای خود قرار نمی گیرد.» حسین منزوی در سال 1350 اولین دفتر شعر خود ،حنجره زخمی تغزل را چاپ کرد و با این مجموعه عنوان بهترین شاعر جوان شعر فروغ را از آن خود کرد.منزوی سردرمدار غزل نئوکلاسیک است.غزل های او هم متاثر از غزل های سنتی است هم اشعار نیمایی.اشعار منزوی در کنار دیگر شعرای بزرگ معاصر مانند ابتهاج،منوچهر نیستانی و محمد علی بهمنی و دیگران در راستای دمیدن روحی تازه به قالب غزل بود که دوره ای از افول را در حال تجربه بود. او در مقدمۀ کتاب از شوکران و شکر چنین می گوید: «هستند کسانی که می گویند در غزل هر چه حرف بوده، حافظ و سعدی و... زده اند و دیگر حرفی نمانده است. من می گویم که این طور نیست و خیلی حرف هاست که حافظ و سعدی نگفته اند؛ زیرا خیلی مسائل وجود دارد که حافظ و سعدی لمس نکرده اند.» از مهمترین ریشه های افتراق غزل منزوی با دیگر شعرا میتوان به حماسه های عاشقانه اشاره کرد.جایی که ترکیب واژگان معاصر با واژگان کهن است که در همنشینی مثال زدنی زبان منزوی را منحصر بفرد کرده است.نمادپردازی در غزل،ترکیب سازی های بدیع و خلق واژگان نو همه در راستای همین زبان اتفاق افتاده اند.

نقد - تفسیر - شعر و خاطراتی درباره زندگی و آثار مهدی اخوان ثالث

از سال 1359 تا 1385

یاس‌ها را به نخ می‌کشد/ ناوک چابک سوزنم/ ساعتی بعد گل می‌دمد/ ژان گلوبند بر گردنم/ وان حریر تن از وی پدید/ آن خیال آفرین سپید/ یاد ایام دیرینه را/ بر سر و دوش می‌افکنم/کیستم، کسیتم، کیستم/ پیش آیینه می‌ایستم/ پای تا سر به خود شیفته/ راستی، نرگسم یا زنم

شاعر: نیما یوشیج
انتشارات: مروارید

گزینه اشعار نیمایوشیج با مقدمه و انتخاب یدالله جلالی پندری

"محمدعلی بهمنی"، از شاعران مطرح و توانای معاصر است که شعر گفتن را از همان کودکی و نوجوانی آغاز کرد. در آن دوران، "فریدون مشیری" مسئولیت یک صفحه ی شعر و ادب با عنوان هفت تار چنگ را در مجله ی روشنفکر بر عهده داشت و آشنایی "محمدعلی بهمنی" با "فریدون مشیری" که در چاپخانه صورت گرفته بود، منجر به این شد که شعری از او در مجله ی روشنفکر به چاپ برسد. از همان زمان، اشعار "محمدعلی بهمنی" به صورت پراکنده در نشریه ها و مجلات مختلف ایران منتشر شده است اما در اثر پیش رو، مجموعه ی دفاتر و اشعار او تحت عنوان "مجموعه اشعار محمدعلی بهمنی"، یکجا و در قالب یک کتاب در اختیار مخاطب قرار گرفته است. این اثر با مجموعه ی "باغ لال" از "محمدعلی بهمنی" آغاز می شود و در ادامه مجموعه های "در فصل عطسه های پیاپی"، "در بی وزنی"، "لحظه های شماره شده"،"دغدغه های ثبت شده"، "امانم بده"، "فصلی دیگر" و "گاهی دلم برای خودم تنگ می شود" آمده است. بعد از این قسمت مثنوی های "محمدعلی بهمنی" قرار گرفته که شامل مثنوی "پدر"، "مست"، "چراغ"، "سکوت"، "اخوان رفت" و "هفت پشت عطش" می باشد. در ادامه مجموعه اشعار "شاعر شنیدنی ست"، "این خانه واژه های نسوزی دارد"، شش شعر با عنوان های سرکنگی یک تا شش، "چتر برای چه؟! خیال که خیس نمی شود"، "من زنده ام هنوز و غزل فکر می کنم" با بیست و هشت شعر و "تنفس آزاد با پنجاه و نه شعر در "مجموعه اشعار محمدعلی بهمنی" منتشر شده اند. کتاب پیش رو که بیش از هشتصد صفحه از آثار شاعر را دربردارد، حاصل بیش از چهار دهه فعالیت "محمدعلی بهمنی" در زمینه ی شعر و غزل را یکجا در اختیار مخاطب قرار می دهد.

"سعدی" به قلم "ضیاء موحد"، همانقدر که عنوان آن موجز و گویاست، به شیخ اجل "سعدی شیرازی" اختصاص دارد و به دور از هر گونه گزافه گویی، او را به مخاطب می شناساند. استاد "ضیاء موحد"، در کسوت یک استاد فلسفه و منطق و همچنین شاعر، ابعادی از حیات "سعدی" را مورد بررسی قرار می دهد که تمام ویژگی های شاخص حیات، شخصیت و آثار "سعدی" را معرفی می نماید. کتاب با پرداختن به تولد و وفات شیخ مشرف الدین سعدی شیرازی آغاز شده و سپس زمانه و عصر او و همچنین بازگشت وی به شیراز را بررسی می کند. "ضیاء موحد"، عملکرد "سعدی" را به عنوان شاعری ناصح زیر ذره بین می برد و ادبیات پندآموز وی را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. او همچنین از جنبه های عاشقانه ی آثار سعدی نیز غافل نشده و علاوه بر بررسی غزل های عاشقانه، به غزلیات عارفانه، پندآموز و تلفیق ادبیات پندآموز وی با شعر غنایی پرداخته است. "ضیاء موحد" در بخشی تحت عنوان تاملاتی در سبک آثار "سعدی"، موضوعاتی نظیر واژگان "سعدی"، زبان محاوره و تناظر ترتیب نحوی و معنایی را در آثار او بررسی می کند. وی همچنین به طور ویژه به گلستان و وزن نثر آن اشاره می کند و ساختار زبان عربی در قلم "سعدی" را مورد توجه قرار می دهد. شعر تصویری و شعر گفتاری از دیگر بخش های کتاب "سعدی" به قلم "ضیاء موحد" است و ایجاز و حذف، قطعه سرایی و زبان و شخصیت نیز در آثار "سعدی" بررسی شده است. در پایان کتاب بخشی تحت عنوان مطالعه ی بیشتر قرار گرفته که امکان کند و کاو بیشتر را برای خوانندگان فراهم می کند.

قصه هایی از شیخ عطار

در سراسر دیوان بزرگ شمس ، نوعی شعر عرفانی مولانا کوهه بر کوهه می غلتد که هر کس بنا به ذوق و مشرب خود از آن برداشتی خاص دارد . موسیقی شعف انگیز و نشاط آور این پدیده های نبوغ تا آنجاست که تمام ویژگی های دیگر سروده هایی که به نام رند عالم سوز ، شمس تیریزی ، تصنیف و تدوین شده است تحت الشعاع و در سایه وجد بی پایان محتویات این کتاب عظیم قرار می گیرد. مولوی بیش از هر شاعر دیگری از اوزان مختلف سود جسته ، به گونه ای که گاهی غزلیات در بحور به اصطلاح نامطبوع سروده شده و خواننده ناگزیر است با دقت بیشتر و کشیدن پاره ای از کلمات ، در خواندن برخی واژه ها از حوزه وزن خارج نشود.

مرام نامه ورزش زورخانه ای(باستانی)

مجموعه شعر حسنا محمدزاده

مجموعه غزل مهدی فرجی

مجموعه شعر سمانه کهربائیان

مجموعه غزل سمانه کهرباییان

دفتر شعر «جامه دران» مجموعه ای از سروده های آیینی بیابانکی را در برمی گیرد که در قالب های کلاسیک چون غزل، مثنوی و چهارپاره سروده شده اند.

مجموعه شعر مریم جعفری آذرمانی

کتاب شعر مجموعه غزل اثر محمد شیخی

کتاب شعر تلقین اثر محمد شیخی

کتاب بانگ نی ، یک مثنوی بلند می باشد که ابتهاج ( سایه ) آن را در طول چند دهه تکمیل کرده است. وی سرودن این مثنوی را در دهه 40 شروع کرد و پس از سال ها تلاش ، در سال 1385 کار آن به پایان رسید. با مطالعه این اثر ارزشمند و ماندگار ، متوجه می شوید که این مجموعه دارای پیوستگی ساختاری و مفهومی بسیار خوبی است. کتاب محتوایی عاشقانه و البته اجتماعی دارد و اگر کسی فاقد سابقه سیاسی باشد، بعید است برداشتی سیاسی از کتاب بکند، چراکه کتاب بانگ نی سیاسی نیست.

مجموعه غزل تکتم حسینی
برنده جایزه ادبی قیصر امین‌پور

نثرهای کتاب چشم‌انتظاری اغلب نثرهایی کوتاه و در عین حال بسیار شوق‌برانگیزند. نویسنده تمام آن‌چه می‌خواهد در قالب کلام برای ایجاد حس‌برانگیزی و خلق احترام میان خود و مخاطب نسبت به امام غائب (عج) به کار ببرد در این متن‌ها آورده است. آنچه در این کتاب با آن روبرو می‌شویم نه یک متن احساس‌برانگیز صرف که احساس و احترام و بینش و آگاهی دینی است. این متون با حجمی کوتاه و در فصولی متعدد ارائه شده است. راز این کوتاه بودن را می‌توان در تأثیر لحظه‌ای آنها جستجو کرد. چشم‌انتظاری به همین اعتبار کتابی است اندیشیدنی و نه خواندنی بلکه تلاش او برای بیان احساساتش.