آسمان لندن زیاده می بارد

مستر فین در لندن روزی حقیر را به تماشای کارخانه و دستگاه چاپخانهٔ روزنامه برد. در لندن بسیارِ روزنامه‌ها چاپ می‌شود و هر روزنامه روزی یک کرور یا آنکه هفتصد هزار یا بیشتر هر روزی چاپ می‌شود و روزنامه کارخانهٔ علی‌حده دارد. باری کارخانه‌ای که حقیر را به تماشا بردند هفتصد هزار روزنامه چاپ می‌شود و هر روزنامه طول کاغذ او یک ذرع و نیم است و عرضش یک ذرع. باری اولاً در آن کارخانهٔ چاپ، لوله‌های کاغذ دیدم بسیار بزرگ که پهنای آن لولهٔ کاغذ، یک ذرع و طول ورق کاغذ، یک فرسخ و ربعِ یک‌پارچه و از این نوع لوله‌های کاغذ در انبارها و اتاق‌ها بسیار بود که این لوله‌ها را از کارخانهٔ کاغذسازی با عرابه‌ها به این کارخانهٔ چاپ آورده بودند. اتاق‌ها و عمله‌جات بسیار در آن کارخانه بود و درب کارخانه عرابه‌های اسبی حاضر بود که به مجرد چاپ شدن روزنامه جمعی روزنامه‌ها را تا کرده و بعضی به شماره آورده، حمال‌ها از کارخانه بیرون برده، به عرابه‌ها گذارده، به اطراف شهر و گذرها و دکان‌ها منتشر کرده و جاهای مخصوص می‌فروشند و بعضی کارخانه‌ها شب و روز مشغول کارند و بعضی اخبارات دیروز را امروز چاپ می‌زنند و بعضی اخبارات روز را شب چاپ می‌زنند. این‌قدر شهر و مملکت بزرگ است که هر روز و شب خبر فراوان است و مردم طالب خریدن روزنامه‌اند و به طور میل و رغبت پول می‌دهند و زن و مرد همه روزه روزنامه خریده، هر وقت بیکار شوند روزنامه می‌خوانند.

قاعده‌ای‌ست مخصوص در لندن که جمعی مردمان معقول باغی را از برای خود انجمن می‌سازند و این جمعیت که دو هزار نفر یا بیشتر باشند هر کدام وجه معینی می‌دهند و ماهی چهار دفعه در شب، آن باغ را چراغان نموده، گلهای رنگارنگ و کوزه‌های گل بسیار در اطراف باغ چیده و ترتیب داده و خیابان‌ها از چراغ و مشعل ساخته و هر گوشهٔ باغ اسباب ساز و نواز و موزیکان‌ها فراهم آورده و عمارت‌های مسقف از بلور در آن باغ هست که حوض‌ها و فواره‌ها و گلها در آن عمارت ترتیب داده‌اند و زمین باغ را یک‌سره چمن و سبزه کرده‌اند و درخت‌های سایه‌دار جنگلی در آن باغ بسیار است و به قدر بیست هزار صندلی در میان و کنار باغ گذارده‌اند و این اهل انجمن که اشخاص مخصوص‌اند زن و مرد لباس‌های فاخر پوشیده، از اول شب در آن باغ حاضر می‌شوند و هرکس آشنا و دوستی داشته باشد که محترم باشند تذکره از رئیس انجمن گرفته، دوستان خود را در آن باغ می‌برد.

مستر فین دو ـ سه تذکره گرفته، جناب مؤیدالملک و حقیر و مستر برونی شب را رفته، وارد باغ شدیم. اولاً به قدر هزار کالسکه از ابتدای کوچه و خیابان باغ ایستاده بود که نمی‌شده سواره تا نزدیک در باغ رفت، از آنجا پیاده شدیم و تذکره‌ها را نشان داده، داخل باغ شدیم. از ابتدای باغ هرقدر به نظر می‌آمد به قدری چراغ و مشعل و شمع و قندیل‌ها و لِنترها در خیابان‌ها و درخت‌ها و زمین باغ ترتیب داده بودند که از تصور و حساب خارج بود و به قدر ده هزار نفر مرد و زن از اعیان و اشراف شهر لندن در آن باغ حاضر بودند. بعضی راه می‌رفتند، بعضی نشسته بودند، بعضی گردش می‌کردند، هر گوشه‌ای جوقه و هر کناری یک دسته نشسته بودند و با هم صحبت می‌داشتند و لباس مردها لباس مخصوص شب بود که قبای دُم‌دار می‌گویند که دامن جلو ندارد و سینه پیراهن خیلی نمایان می‌باید باشد و لباس‌های زنها نیز بیشتر سفید بود و از گردن تا روی پستان‌ها باز بود و دنباله زیرجامه زنها به قدر یک ذرع یا بیشتر روی زمین کشیده می‌شد و از ابتدای شب تا نزدیک صبح مردم در حرکت بودند. ولیعهد انگلیس نیز که یکی از اهل انجمن بود در آن باغ حاضر بود و از برای مردم قهوه و شربت و میوه مختصری که توت‌فرنگی باشد می‌دادند و اگر کسی مشروبات و مکفیات می‌خواست جای مخصوصی داشت که باید پول بدهند و بخرند.