بلاغت ساختارهای نحوی بخشی از دانش بلاغت است که نظریه آن را برای نخستین بار عبدالقاهر جرجانی، بلاغی شهیر قرن پنجم، طرح کرد و اکنون به نظریه نظم شهرت دارد. براساس این نظریه،نحو ظرفیت ناشناختهای در خلق معنا دارد که عموما از آن غافلیم، نویسنده این کتاب میکوشد با اتکا بر نحو زبان فارسی در یکی از شاهکارهای نثر فارسی، ساختارهای مبلغ معنا را در این زبان بازشناسد تا بعدها در کنار پژوهشهای همانند، بدنه استواری برای دانش معانی در زبان فارسی فراهم آید. آن شاهکار نثر که در این کتاب کاویده میشود تاریخ بیهقی است. تاریخ بیهقی عهدهدار بیان واقعیات است و بدین سبب از بسیاری از ابزارهای زیباآفرینی در شعر بیبهره مانده، نه اهرم وزن و قافیه را دارد ونه جادوی خیال و هم را. در عوض ویژگیهای ترکیب و تنوعات ساخت نحوی، یکی از ظرفیتخای نثر بیهقی برای تاثیرگذاری است. با مبنا قرار دادن نظریه عبدالقاهر جرجانی درباره نحو و زیباییشناسی وسپس با بهرهگیری از ابزارهای تکمیلی آن در زبانشناسی مدرن و نیز در نظر گرفتن قابلیتهای خاص زبان بیهقی میتوان چارجوب مناسبی برای بررسی بلاغت ساختارهای نحوی در تاریخ بیهقی، رویکرد زیباشناسی و بلاغی ناگریز با رویکرد اجتماعی و گفتمانی میآمیزد. این درآمیختگی برخاسته از نثر بیهقی است که در آن مقاصد زیباییشناسی با مقاصد ارتباطی و اجتماعی گره خورده است. به بیات دیگر، بلاغت بیهقی بلاغتی طبیعی است که تا حد زیادی از ساختارهای نحوی آن نشئت میگیرد.
کتاب حاضر، با هدف بیان شجاعت ها و دلاورمردی های رزمندگان دوران دفاع مقدس و ذکر بخش هایی از واقعیت ها، سختی ها و تلخی های گزنده جنگ تدوین شده است. «اویس» جوان که پدر خود را در هنگام درگیری با "جنگلی های کمونیست" از دست داده، برای خدمت به میهن و گرفتن انتقام خون پدر، راهی «کردستان » شده و به جنگ با ضد انقلاب منطقه می پردازد. مدت ها بعد او را در حالی که موج انفجار و صحنه های دلخراش، روح و جسمش را تحت تأثیر سوء قرار داده به خانه بازمی گردانند. «اویس»، روزهایش را با مرور چندباره خاطراتش از زمان شهادت پدر تا هنگام بازگشت به خانه می گذراند و در این بین به این باور رسیده که برادری داشته به نام «سیف الله» که نمونه رشادت، ایمان، شجاعت و دلاوری بوده و در تمام مراحل جنگ او را همراهی می کرده تا روزی که خود را در «کردستان» سپر بلای یاران کرده و به شهادت می رسد. اطرافیان «اویس» نگران او هستند اما او در توهمات و تخیلات خویش غرق شده و با یاد همرزمان و «سیف الله» دلخوش است.