بیدگل

کتاب زیر تیغ ستاره جبار اثری از هدا مارگولیوس کووالی است که با ترجمه علیرضا کیوانی نژاد می‌خوانید. این کتاب داستان یک زندگی در پراگ در فاصله بین سال‌های ۱۹۶۸ تا ۱۹۴۱ را روایت می‌کند.

نمایشنامه‌ی اولئانا نوشته‌ی دیوید ممت برای نخستین بار در سال 1992 منتشر شد. این نمایسنامه یکی از مشهورترین نمایشنامه‌های نوشته شده توسط دیوید ممت است. علی اکبر علیزاد، مترجم، درباره‌ی این نمایشنامه می‌نویسد: «اولئانا، بحث‌انگیزترین و چه بسا مهم‌ترین نمایشنامه دیوید ممت تا اواخر دهه نود است. سوای مایه‌های شدیدا سیاسی، اجتماعی متن، که در همه اجراهای آن (در اروپا و امریکای شمالی) مناقشات زیادی را باعث شد، زبان و ساختار نمایشی آن فوق‌العاده جذاب، منحصربه‌فرد و آموزنده است. به‌رغم ظاهر گول‌زننده و رئالیستی آن، در نهایت نمی‌توان این نمایشنامه را کاملاً رئالیستی دانست. اولئانا به رغم پایبندی به برخی قواعد درام رئالیستی، در عمل، سازوکارهای رئالیسم را از درون ویران می‌کند.

یوجین اونیل، در کتاب گوریل پشمالو داستان زندگی مردی به نام ینک را نوشته است. او در آتشخانه کشتی کار می کند؛ به خاطر کار سختش، کم‌کم حالت فیزیکی بدنش تغییر کرده است. او سیاه، خمیده و شبیه گوریل شده است. ینک کم‌کم در این توهم فرو می‌رود که چون سوخت به کشتی می‌دهد، پس همه‌کاره کشتی است. ینک به خاطر مزاحمت‌هایی که ایجاد می‌کند به زندان می‌افند و در آنجا حتی نام خودش را هم از یاد می‌برد...

کتاب عابر هوایی نوشته اوژن یونسکو است که با ترجمه سحر داودی منتشر شده است. اوژن یونسکو متولد ۲۶ نوامبر ۱۹۰۹ – درگذشته ۲۸ مارس ۱۹۹۴ نمایش‌نامه‌نویس و نویسنده فرانسوی با اصلیت رومانیایی بود. او را بارزترین نماینده تئاتر آوانگارد فرانسه می‌نامند. اکثر خوانندان ایرانی این نمایشنامه نویس را با نمایشنامه کرگدن و ترجمه جلال آل‌احمد می‌شناسند. مجموعه‌نمایشنامه‌های بیدگل، مجموعه‌ای منحصربه‌فرد از نمایشنامه‌هایی است که تابه‌حال به فارسی ترجمه نشده‌اند و یا ترجمهٔ مجددی از نمایشنامه‌هایی خواهد بود که از هر جهت لزوم ترجمهٔ مجدد آنها حس می‌گردد. این مجموعه تاحدامکان می‌کوشد تا تأکید خود را به‌جای ادبیات متن نمایشی، بر ویژگی اجرایی آن بگذارد و بدین‌ترتیب به نیازهای اجرایی متون نمایشی پاسخ گوید.

معرفی کتاب ویتسک / نظامیان اثر گئورگ بوشنر گئورگ بوشنر، نویسنده، پزشک و طبیعت‌پژوه عدالت‌خواه آلمانی است که از پایه‌گذاران نمایشنامه‌نویسی مدرن اروپا در قرن نوزدهم به‌شمار می‌رود. از بوشنر سه نمایشنامۀ مهم به جا مانده که ویتْسک شناخته‌شده‌ترین آنهاست، اثری که تنظیم نهایی‌اش به دلیل مرگ زودهنگام او در بیست‌وسه‌سالگی ناتمام ماند. در ویتْسک، بوشنر، متأثر از آرمان‌های سیاسی انقلاب فرانسه، به طرح دغدغه‌های اجتماعی و سیاسی پرداخته و از ایده‌آلیسم نخبه‌گرای آلمانی فاصله گرفته است. این نمایشنامه، با وجود سبک واقع‌گرایانه‌اش، نشان از ادبیات ناتورالیستی و شمه‌هایی از شاعرانگی دوره‌های ادبی بعدی آلمان نیز دارد که در استفادۀ آن از زبان روزمره، گویش محلی و سیاق گفتار مشهود است. بوشنر در شیوۀ نمایشنامه‌نویسی پیرو یاکوب لنس بود، نویسنده‌ای که آثارش تجسمی ناب از مکتب انقلابی طوفان و طغیان در ادبیات آلمانی سال‌های پایانی قرن هجدهم است. نویسندگان این مکتب در بازپرداخت رویدادهای جامعۀ روزگارشان اغلب به تصویرپردازی مستند نزدیک می‌شوند. لنس تأکید می‌کرد که نمایشنامه‌هایش را برای عوام می‌نویسد و در پیروی از حقیقت نمی‌خواهد که عناصر ناخوشایند زندگی را از آثارش کنار بگذارد. همین ویژگی نقد بی‌پردۀ اجتماعی است که بعدها انگیزۀ رجوع نویسندگان برجسته‌ای چون بوشنر، هاوپتمان و برشت به او می‌شود. اشتولیوس قماش‌فروش در نظامیان و شخصیت مفلوک ویتْسک بوشنر قربانیان تیره‌بخت جامعه‌ای‌اند که در آن سرنوشت اجتماعی‌شان را رسته‌های حاکم تعیین می‌کنند. در این شیوۀ روایتگری، به جای قهرمانان بزرگ، این آدم‌های عادی‌اند که درگیر مناسبات فاجعه‌بار می‌شوند.

کتاب مرگ تراژدی در سال ۱۹۶۱ منتشر شد. این کتاب حاصل سخنان اشتاینر در کلاس‌های درس دانشگاه پرینستن آمریکاست که بعدها بنیاد فورد گسترش مطالب آن را از نظر مالی بر عهده گرفت. کل این اثر کوششی است در راستای ادبیات تطبیقی، آن‌هم به‌گونه‌ای که پنج دههٔ پیش رایج بود. آن جوانان نمایشنامه‌نویسی که در دههٔ شصت در اروپا به‌دنبال دگرگونی و انقلاب در هنر نمایشی بودند پای سخن کسان بی‌شماری می‌نشستند؛ یکی از آنها اشتاینر بود. ترجمهٔ این کتاب برای آن دسته از پژوهشگران و نمایشنامه‌نویسان ایرانی که می‌خواهند بهتر و بیشتر با مباحث نظری این کار آشنا شوند، خالی از فایده نیست، خاصه آنکه اشتاینر از سلسلهٔ نویسندگان جدلی است و تلاش می‌کند بر بحث خویش نقطهٔ پایانی نگذارد.