مذهبی

شناخت و درک زندگی بزرگان دینی سبب می‌شود از رهنمودهای آنان برای انتخاب مسیر درست زندگی استفاده کنیم. معرفت ناشی از شناخت این افراد باعث می‌شود به درک درستی از حقیقت زندگی دست یابیم و در مسیر کمال قدم برداریم. «حضرت فاطمه (س)» کوچکترین دختر «حضرت محمد(ص)» و همسر «امام علی (ع)» در چنان در جایگاه والایی از عصمت و قرار دارد که می‌تواند الگوی بسیار ارزنده‌ای برای زندگی باشد. کتاب کشتی پهلو گرفته به قلم سید مهدی شجاعی اثری فاخر است که سعی کرده گوشه‌ای از جایگاه بی‌همتا این شخصیت بزرگوار را به تصویر بکشد.

نیایش» مجموعه چند نوشته به قلم و ترجمه دکتر علی شریعتی(۱۳۵۶-۱۳۱۲)، نو اندیش دینی است. وی در این کتاب ترجمه‌ای از نوشتار نیایش به قلم «الکسیس کارل» و همچنین نوشتاری از خودش در این باره را گردآورده است. در بخشی از مقاله «نیایش» از این کتاب می‌خوانیم: «چنین به نظر می‌رسد که نیایش اصولاً کشش روح است به سوی کانون غیرمادی جهان. به طور معمول نیایش عبارت است از تضرع، ناله مضطربانه و طلب یاری و استعانت و گاهی یک حالت کشف و شهود روشن و آرام درونی و مستمر و دورتر از اقلیم همه محسوسات. به عبارت دیگر، می‌توان گفت که نیایش پرواز روح است به سوی خدا و یا حالت پرستش عاشقانه‌ای است نسبت به آن مبدئی که معجزه حیات از او سرزده‌است و بالاخره، نیایش نمودار کوشش انسان است برای ارتباط با آن وجود نامرئی، آفریدگار همه هستی، عقل کل، قدرت مطلق، خیر مطلق، پدر و منجی هر یک از ما. صرف نظر از نقل اوراد فرمولی، حقیقت نیایش یک حالت عرفانی پرگدازی را مجسم می‌کند که در آن، دل به خدا جذب می‌شود. این حالت از طبیعت عقل سرچشمه نمی‌گیرد و از همین روست که تا آنجا که غیر قابل ادراک است در نظر اهل فلسفه و استدلال، غیر قابل قبول باقی می‌ماند. همان‌طور که حدیث جمال و عشق در دفتر نیست و به درس و تعلیم نیاز ندارد، آنها که دلی خالی از اندیشه دارند خدا را همچون گرمای خورشید و یا عطر گل، به طور طبیعی، احساس می‌کنند. اما همین خدایی که این‌چنین با کسی که دوست داشتن را می‌داند به‌آسانی کنار می‌آید، خود را از چشم آن که جز فهمیدن نمی‌داند پنهان می‌دارد.»

این کتاب ترجمه شجاعی از عهدنامه و یا همان نامه معروف امام علی(ع) به مالک اشتر است که در نهج البلاغه نیز آمده است. شجاعی در این کتاب نظر به اهمیتی که برای این فراز از نهج البلاغه به عنوان منشور و آئین نامه حکومت اسلامی قائل بوده است، آن را به صورت مجزا در قالب کتابی آورده است. شیوه ترجمه این متن ارائه همزمان متن با ترجمه است. شجاعی در صفحات این کتاب متن فارسی و به دنبال آن و در کنارش، متن عربی این نامه را قرار داده است و سعی کرده با استفاده از ساده ترین و شیواترین عبارات از عهده ترجمه این اثر برآید. نکته قابل توجه در این ترجمه آهنگین بودن آن و تلاش برای ارائه متنی است که بی آنکه به دنبال روایتی شاعرانه در ترجمه باشد توانسته آهنگی حماسی به خود بگیرد و به شکلی خاص عبارات را در پی هم و به منظور ترجمه قرار دهد. شجاعی هم چنین مقدمه ای مفصل بر این فرمان نوشته است. این کتاب که به صورت دو زبانه فارسی و عربی نگاشته شده است.در قطع بیادی و در 175 صفحه منتشر خواهد شد. شجاعی در مقدمه این کتاب به ضرورت ترجمه و توجه به فرمان امام به مالک اشاره کرده است، از نظر شجاعی با توجه به اینکه بعد از پیامبر اکرم(ص) مسیر اسلام اصیل دستخوش مخاطرات و انحرافاتی شد. برای شناخت اسلام علوی و تشخیص آن از اسلام بدلی از منظر تعالیم پیامبراکرم(ص) بهترین معیار و مبنا برای این شناخت اسلام علوی فرمان امام علی به مالک اشتر است که تمام ویژگی های یک حکومت اسلامی در آن ذکر شده است. در بخشی از مقدمه شجاعی بر این کتاب آمده است: «حاکمیت پس از ارتحال پیامبر، ناگزیر است که حتی الامکان ظواهر دین اسلام را در ویترین حکومت حفظ کند و اساس منبر و محراب پیامبر را داعیه اسلام و مسلمانی در اختیار بگیرد. هر چند که قلبا و عملا کمترین اعتقاد و التزامی به آن نداشته باشد. پس پرده این نفاق و تظاهر در زمان حکومت یزید بن معاوین به آشکارترین شکل خود می رسد و یزد حقایقی را این نوع حکومت اسلامی بر ملا می کند که نه قبل و نه بعد از او هیچ حاکمی جرأت و جسارت بیان آن را پیدا نمی کند.»

پیام‌های آسمان در این زمینه به زمین منتقل می‌شود و اتمام حجت، چنان که باید و شاید صورت می‌گیرد. امّا کسانی که با وجه آسمانی هدایت و رسالت پیامبر بیگانه‌اند و جایگاه ولایت و سرپرستی مردم را تنها از منظر قدرت و حکومت می‌بینند، از آغاز بعثت رسول خاتم و گرایش مردم به پیام و پیامبر، با هم پیمان می‌بندند که پس از ارتحال پیامبر، قدرت و حکومت را در دست بگیرند و در میان قوم و قبیلۀ خود به توارث حفظ کنند. این طرح و توطئه در کمال ناباوری شکل می‌گیرد و در مرئی و منظر مردمی که سفارشات خدا و پیامبر را در مورد تکلیف امّت پس از ارتحال پیامبر دیده و شنیده‌اند، خلاف آنچه مقرّر شده، محقّق می‌شود. و به این ترتیب در مقابل اسلام نبوی یا علوی، اسلام دیگری شکل می‌گیرد که اتفاقاً در موضع قدرت و حاکمیت قرار دارد که می‌تواند حقایق آسمانی و وقایع تاریخی را تحریف کند و منویات خود را بر کرسی بنشاند. آنچه مسلم است مردمی که با عشق و باور و امید به اسلام گرویده‌اند و پیامبر آسمانی را به چشم دیده‌اند، به هیچ عقیده و مرامی جز اسلام تن نمی‌دهند و هیچ حکومتی جز حکومت اسلامی را نمی‌پذیرند. پس حاکمیت بعد از ارتحال پیامبر، ناگزیر است که حتی‌الامکان ظواهر دین اسلام را در ویترین حکومت حفظ کند و اساساً منبر و محراب پیامبر را با داعیۀ اسلام و مسلمانی در اختیار بگیرد. هر چند که قلباً و عملاً کمترین اعتقاد و التزامی به آن نداشته باشد.

علی حقیقتی بر گونه ی اساطیر
نویسنده:دکتر علی شریعتی
انتشارات: سپیده باوران
انتشارات: سپیده باوران
علی شریعتی(۱۳۵۶-۱۳۱۲)، نو اندیش دینی است. علی حقیقتی بر گونۀ اساطیر، حاصل سخنرانی دکتر علی شریعتی است که در دو شب متوالی در ۱۵ و ۱۶ اسفند ۱۳۴۷ در حسینیه ارشاد ایراد شده است. در بخشی از کتاب می‌خوانیم: «علی، رب‌النوع انواع گوناگون عظمت‌ها، قداست‌ها و زیبایی‌هایی است از آن‌گونه که بشر همواره دغدغه داشتن و پرستیدنش را داشته و هرگز ندیده و معتقد شده‌بوده که ممکن نیست بر روی خاک ببیند و ممکن نیست در کالبد یک انسان در این حد تحقق پیدا کند و ناچار، می‌ساخته. اما علی، همان نیازی که پرومته در اساطیر، روح انسان را از فداکاری اشباع می‌کرده و دموستنس از عظمت و قدرت و پاکی و صداقت سخن، و ونوس یا فوتوشی‌شی از عظمت و از زیبایی روح یا خدایان و مظاهر رب‌النوع‌های دیگر از شکست‌ناپذیری، از بی‌باکی و از فداکاری یا خدایان دیگر از تحمل سختی و رنج برای دیگران به خاطر پاکی، و خدایان دیگر از نهایت رقت و عظمت محبت و برکت روح برای دیگران، همه را در یک رب‌النوع جمع کرده. علی نیازهایی که در طول تاریخ انسان‌ها را به خلق نمونه‌های خیالی، به خلق الهه‌ها و رب‌النوع‌های فرضی می‌کشانده، در تاریخ عینی اشباع می‌کند. این رب‌النوع‌ها به انسان نشان می‌دادند که هر احساسی و هر استعداد انسانی تا این حد می‌تواند رشد کند و انسان‌هایی که تا آن حد هیچ‌کدام‌شان نمی‌توانستند رشد کنند، این را به عنوان یک سرمشق، یک چیزی که باید به آن برسیم، یک عظمت و درجه‌ای که نمونه زندگی ما و وجهه نظر ما و مسیر حیات و تکامل ما باید باشد به ما نشان می‌دادند.»

امت و امامت
نویسنده:دکتر علی شریعتی
انتشارات: سپیده باوران
علی شریعتی(1356-1312)، نو اندیش دینی است. این کتاب گردآورده سخنرانی‌های وی در حسینیه ارشاد در فروردین ۱۳۴۸ است و به قلم علی شریعتی، تنظیم شده است. در بخشی از کتاب به نام «رهبری و دیکتاتوری» می‌خوانیم: «مسلما در طول تاریخ اشکال منفی و تلقی‌های منفی و سوءاستفاده‌های فراوانی از این معنا وجود داشته است. به‌ویژه مفهوم سیاست که بر اساس رهبری و تربیت جامعه و تغییردادن طرز تفکر و روح و اخلاق افراد انسانی است، به همان اندازه که از مفهوم پلیتیک مترقی‌تر است، بیشتر از آن قابل سوءاستفاده است، چون ظاهرا شبیه استبداد است و به تعبیر درست‌تر، استبداد شبیه به آن. یعنی دیکتاتوری راحت‌تر می‌تواند عمل خود را به معنی رهبری یا تربیت جامعه توجیه کند و مثلاً بر گرده مردم شلاق کشد و بگوید چوب استاد است و به ز مهر پدر. و این است که در یونان، رم و غرب امروز که بر اساس بینش پلیتیک به فلسفه حکومت می‌نگرند، دموکراسی پدید آمده است که با آن سازگار است و در شرق دو جلوه متناقض ولی به ظاهر متشابه، یکی دیکتاتوری و دیگری پیامبری! که این رهبری و پرورش مردم است و آن ادعای رهبری و پرورش مردم، و در حقیقت پرورش کره اسب عاصی و آزاد است با شکنجه و شلاق برای رام‌شدن و نجیب‌شدن و سواری‌دادن! و این چقدر شبیه به معلمی است!»