آنچـه خواهید خواند نوشتههای پراکنده از محمدرضا زائری اســت که طی سالها این سـو و آن ســوی نوشــته و منتشــر شـده و ســپس درقالب دو کتاب گرد آمده و به چاپ رسـیده، یکی حکایـت بیرونی که یادداشـتهای سـتونی بــه همین نام بــوده در روزنامـە جامجم و دیگری محرمانه-مستقیم که یادداشتهای پراکندهای بوده در نشریات دیگر.
این کتاب مجموعهای است از یادداشتهای روزمره و نوشتههای شخصی من است. مهمترین دغدغهی من در نوشتن این یادداشتها، ثبت برخی از تجربههای شخص یک روحانی بوده که ساکن یک کلانشهر است و در تعاملات اجتماعی روزمره قدری از رفتار و گفتار مردم را برای مطالعه و مرور دیگران به یادگار میگذارد. من به عنوان یک عضو از جامعه بزرگ روحانیت در میان مردم حضور دارم. روحانیتی که قرار بود با آغوش پدرانه، مهر و تحملش، پناه مردم و با هدایت معلمانهاش چراغ هدایت زندگیشان باشد. روحانیتی که گاه نتوانسته به هر دلیل رسالت و تعهد خود را به درستی ادا کند و همین عامل در کنار برخی عوامل و دلایل دیگر سبب فاصلهگرفتن مخاطب عام با این لباس و این شخصیت شده است. در این روزنوشتها کوشیدهام به اندازهی توان و مجال خود و حوصله و تحمل خواننده به این مسألهی جدی بپردازم.
در مقدمه این کتاب آمده است: اگر انقلاب اسلامی را با وجود عنایات ربوبی و امدادهای غیبی، تجربهای بشری ندانیم، لاجرم نمیتوانیم به بازشناسی ضعفها و قوتهای آن بپردازیم و کامیابیها و ناکامیهایش را تحلیل کنیم. از سوی دیگر، اگر به بقای این انقلاب برای دههها و سدههای آینده میاندیشیم، ناگزیر باید آن را در چهارچوب و قالب و شکل و زبانی تعریف کنیم که در موقعیتهای مختلف زمانی و مکانی آینده مستمر باشد. نویسنده در بخش دیگری از این مقدمه میافزاید: این کشسانی و تابآوری، در عین حفظ اصول و مبانی اساسی، لازمه حفظ و بقا است؛ چنانکه اسلام نیز اساساً از ابتدا چنین عرضه شد و از همین رو، امروز بقا و گسترش پیام این دین الهی را در شرق و غرب عالم میبینیم؛ زیرا چنان منطبق عرضه شد که از یک آفریقایی بیاباننشین تا یک اسکیموی قطب شمال میتوانند در وضعیت خاص زندگیشان مسلمان باشند. در صورتی که اگر اسلام به صورت مجموعهای از دستورهای خشک و احکام تغییرناپذیر و ناسازگار معرفی میشد، تنها با مسلمانان شبه جزیره عربستان در همان زمان تناسب داشت.
به نظر میرسد نیاز امروز ما بیش از کتابهایی در حوزه نظری با برای تبیین مفاهیم پایه و بررسی نظریههای مختلف و مباحث تئوریک مدیریت فرهنگی، و شاید تفاخر دانشگاهی، به کتابهایی باشد که دغدغهها و گرایشهای مخاطب را بهسوی مسائل واقعی و نیازهای عینی جامعه و میدان عمل سوق دهد. براین اساس کتاب کاف فرهنگ، کتابی نظری و دانشگاهی نیست. این کتاب، گرچه ادعای ارائه راهنمایی عینی و کاربردی را ندارد. کوشیده است تا برای توجه به نیازهایی ملموس زمینهسازی کند و تبیین دغدغههای واقعی و عینی باشد.