"در دادگاه جهل مقدس" کتابی است به قلم آیت الله "سید مصطفی محقق داماد"، که در ادامه ی کتاب نخست ایشان با عنوان "فاجعه جهل مقدس" منتشر شده است. این کتاب ها که متعلق به مجموعه ی "روشگنری دینی" می باشند، هر دو در بردارنده سخنان و نوشته های آیت الله "سید مصطفی محقق داماد" هستند. عمده ی مطالب این کتاب، پیرامون عاقبت "عین القضات همدانی"، "شیخ شهاب الدین سهروردی" و "اکهارت آلمانی" شکل می گیرد، چرا که هر سه ی این اندیشمندان به دلیل تفکراتشان "در دادگاه جهل مقدس" با بهانه ی دفاع از دین، محکوم به نابودی و مرگ گشتند. آیت الله "سید مصطفی محقق داماد"، کتاب را با پرداختن به آرای "شیخ شهاب الدین سهروردی" و حضور او "در دادگاه جهل مقدس" آغاز می کند. او عقاید سهروردی را که شهید تکفیر خوانده می شد، زیر ذره بین می برد و با معرفی اصول فقه سهروردی، سیاست و تقدس را "در دادگاه جهل مقدس" مورد بررسی قرار می دهد. نویسنده از آنانی سخن می گوید که "در دادگاه جهل مقدس" به افشای اسرار عرفانی پرداختند و حکمت متعالیه ای را در مواجهه با جهل مقدس در پیش گرفتند. او همچنین خودبرتربینی قدسی را مورد نکوهش قرار می دهد و جهل مقدس در خشونت دینی را به تصویر می کشد. آیت الله "سید مصطفی محقق داماد"، سپس به سراغ اهل بیت (ع) و واقعه ی عاشورا رفته و رسانه های مورد استفاده توسط ایشان جهت احیای عاشورا و نقش دستگاه های تبلیغاتی در حادثه ی کربلا را مورد بررسی قرار می دهد. او همچنین چیستی معنویت را در الهیات اسلامی تشریح می کند و در کنار تبیین احکام و اهداف دین، استقلال قضایی را نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد.
"فاجعه جهل مقدس" کتابی است از حجت الاسلام و المسلمین "سید مصطفی محقق داماد"، که پیامدهای نادانی و جهل را در معارف دینی مورد بررسی قرار می دهد. در این کتاب مجموعه ی سخنرانی های حجت الاسلام و المسلمین "سید مصطفی محقق داماد"، از گفتار به نوشتار تبدیل شده و بیشتر سخنرانی ها حول محور عاشورای حسینی و حوادث مرتبط با آن ایراد شده است. نویسنده با بررسی عامل شومی به نام جهل در این واقعه ی سوزناک تاریخی، فاجعه ای که در نتیجه ی جهل بر سیدالشهدا (ع) و یاران پاکباز آن حضرت فرود آمد را تجزیه و تحلیل می کند. حجت الاسلام و المسلمین "سید مصطفی محقق داماد" در ابتدای کتاب "فاجعه جهل مقدس"، خوانشی قدرت اندیشانه که از دین استفاده ی ابزاری می کند را مورد بررسی قرار می دهد و کج اندیشی دینی را به عنوان یکی از عوامل اصلی در وقوع حادثه ی کربلا، مطرح می نماید. در این میان نهادهای حقوقی و کلامی که در شکل گیری فاجعه ی کربلا، مورد سوءاستفاده قرار گرفتند به دقت تشریح می شوند و شست و شوی مغزی و گریز از آن نیز در "فاجعه جهل مقدس" نقد و بررسی می گردد. نویسنده در ادامه به مساله ی فرار از استضعاف، اخلاق ماتقدم بر دین، نحسی توامان فقر و جهل و عناصر اصلی امنیت قضایی می پردازد و از دیگر مواردی که در کتاب "فاجعه جهل مقدس" بررسی شده، احیای سنت قم، اجتهاد و اعتدال، آمال حکیمان و دغدغه ی آنان نسبت به مساله ی صلح جهانی و همچنین حکمت کلام الله مجید از دریچه ی نگاه و اندیشه ی صدر المتالهین می باشد.
علی حقیقتی بر گونه ی اساطیر نویسنده:دکتر علی شریعتی انتشارات: سپیده باوران انتشارات: سپیده باوران علی شریعتی(۱۳۵۶-۱۳۱۲)، نو اندیش دینی است. علی حقیقتی بر گونۀ اساطیر، حاصل سخنرانی دکتر علی شریعتی است که در دو شب متوالی در ۱۵ و ۱۶ اسفند ۱۳۴۷ در حسینیه ارشاد ایراد شده است. در بخشی از کتاب میخوانیم: «علی، ربالنوع انواع گوناگون عظمتها، قداستها و زیباییهایی است از آنگونه که بشر همواره دغدغه داشتن و پرستیدنش را داشته و هرگز ندیده و معتقد شدهبوده که ممکن نیست بر روی خاک ببیند و ممکن نیست در کالبد یک انسان در این حد تحقق پیدا کند و ناچار، میساخته. اما علی، همان نیازی که پرومته در اساطیر، روح انسان را از فداکاری اشباع میکرده و دموستنس از عظمت و قدرت و پاکی و صداقت سخن، و ونوس یا فوتوشیشی از عظمت و از زیبایی روح یا خدایان و مظاهر ربالنوعهای دیگر از شکستناپذیری، از بیباکی و از فداکاری یا خدایان دیگر از تحمل سختی و رنج برای دیگران به خاطر پاکی، و خدایان دیگر از نهایت رقت و عظمت محبت و برکت روح برای دیگران، همه را در یک ربالنوع جمع کرده. علی نیازهایی که در طول تاریخ انسانها را به خلق نمونههای خیالی، به خلق الههها و ربالنوعهای فرضی میکشانده، در تاریخ عینی اشباع میکند. این ربالنوعها به انسان نشان میدادند که هر احساسی و هر استعداد انسانی تا این حد میتواند رشد کند و انسانهایی که تا آن حد هیچکدامشان نمیتوانستند رشد کنند، این را به عنوان یک سرمشق، یک چیزی که باید به آن برسیم، یک عظمت و درجهای که نمونه زندگی ما و وجهه نظر ما و مسیر حیات و تکامل ما باید باشد به ما نشان میدادند.»
فاطمه فاطمه است «زن (فاطمه فاطمه است)» اثری ماندگار از دکتر علی شریعتی(۱۳۵۶-۱۳۱۲) روشنفکر دینی معاصر است. کتاب حاضر شامل این آثار است: فاطمه فاطمه است، انتظار عصر حاضر از زن مسلمان، سمینار زن و متنی که از یک نوار گفتوگوی خصوصی پیاده شده است. این گفتوگو در زمستان سال ۱۳۵۵ (پس از آزادی دکتر از زندان) انجام گرفته و تحت عنوان «حجاب» معروف گردیده است. در این قسمت موضوعات مختلفی مورد بحث قرار میگیرد، ولی چون قسمت اعظم آن با مطالب بخشهای اصلی هماهنگی و نزدیکی دارد، به این مجموعه ضمیمه شده است. در مجموعه آثار این کتاب، دکتر علی شریعتی میکوشد تا ضمن بیان شخصیتی از اصلیترین چهره زن شیعه، از او به عنوان یک نمونه و الگو یاد کند که به تنهایی مبین ارزش زن در اجتماع و در نگاه اسلام است. او در این اثر میکوشد تا فاطمه(س) را نه به عنوان فرزند پیامبر که به عنوان زنی مستقل معرفی کند که بررسی شخصیت خود او، به تنهایی، وجههای از یک زن مسلمان را ترسیم میکند. در بخشی از کتاب میخوانیم: در آن همه مجالس مذهبی، فعالیتهای دینی، کارهای تبلیغی، درس قرآن و تفسیر و حدیث و فلسفه و عرفان و تاریخ، زن راهی نداشت. فقط و فقط در مجالس روضهخوانی، اجازهٔ نشستن در وضع مخصوصی را مییافت، آن هم تنها برای گریه کردن، که روضهخوان در ابتدا وقتی داشت به حساب خود حرف میزد و مطالب علمی! میفرمود، مخاطب اصلی مرد بود، زیرا زن سوادی و معلوماتی نداشت تا اگر مطلب، علمی یا در سطحی بالاتر از فهم عوام بود درک کند. فقط خطابهای مربوط به زنان از این قبیل بود: ساکت الخ ـ ساکت باش ضعیفه، درست باش، بچهات را خاموش کن ـ سرزنشش به زن و سخنش به مرد. و در پایان وقتی میخواست روضه بخواند و وارد گریز میشد، رو به زن میآورد.
حامد زارع، حال و وضع فلسفی، اشتیاق برای گفتگو و در نهایت جسارت و اصرار در دفاع از عقل را سه ویژگی بارز غلامحسین ابراهیمی دینانی میداند و معتقد است تجمیع این سه ویژگی در هر فرد، همنشینی و همصحبتی با او را جذاب و دلنشین میکند. فصل نخست «مباحثه» نام دارد، گفتگوهای چهارگانه این بخش بیش از هر چیز دال بر پایبندی دکتر ابراهیمی دینانی به امر گفتگوست. عنوان فصل دوم «مصاحبه» است. در این بخش درباره چند تن از نامداران تاریخ اندیشه فلسفی در تمدن اسلامی با دکتر ابراهیمی دینانی گفتگو شده است. فصل سوم «مناظره» نام دارد و همانطور که از نام آن پیداست میتوان این فصل را جذابترین بخش کتاب حاضر دانست. فصل چهارم «مکاتبه» نام دارد که در این بخش برای نخستین بار همه کتابهای دکتر ابراهیمی دینانی با خود او به بحث گذاشته شده است. آفاق حکمت در سپهر سنت (گفتگوی حامد زارع با سید حسین نصر)، آفاق فلسفه در سپهر فرهنگ (گفتگوی حامد زارع با رضا داوری اردکانی)، از این مجموعه منتشر شده است.