شکستن طلسم وحشت

«تمام اینها را در تبعید، در بوینس‌آیرس و پاریس، در آمستردام و واشنگتن، به‌دقت و تا حدی لجوجانه، ثبت و ضبط می‌کردم، انگار خودم را از این بابت که نفهمیده بودم آینده داشته چه آشی برایمان می‌پخته تنبیه می‌کردم؛ بابت بی‌عرضگی‌ام در پیش‌بینی اینکه آن دست‌ها که شمارهٔ لامونه‌دا را گرفته بودند، برای من و میهنی که انتخابش کرده بودم چه نقشه‌ای کشیده‌اند. بله، خودِ خودش بود. هرچند می‌دانستم که افراد بسیار دیگری هم بوده‌اند که باید گناهکار شناخته شوند، هرچند می‌دانستم این جنایات تنها در صورتی می‌توانسته رخ بدهد که هزاران نفر دیگر هم کمک کنند و میلیون‌ها نفر هم بی‌تفاوت به تماشا بایستند. پینوشه بود، همیشه پینوشه. چه وقتی در یک گزارش حقوق بشری خواندم که در نخستین سال دیکتاتوری، ۱۸۰ هزار نفر بدون رعایت تشریفات قانونی بازداشت شده‌اند و حدود ۹۰ درصد آنها شکنجه شده‌اند، و چه وقتی که در فرانسه به استقبال دوستم اُسکار کاسترو رفتم که پس از گذراندن دو سال در زندان، از شیلی اخراج شده بود (به‌خاطر روی صحنه بردن نمایشی دربارهٔ ناخدای یک کشتی غریق و درهم‌شکسته که در گوش خدمه‌اش زمزمه می‌کند باید زنده بمانند و به مبارزه ادامه بدهند)، و چه وقتی که باید به‌خاطر سربه‌نیست شدن مادر اُسکار به دست پلیس مخفی تسلایش می‌دادم. و چه وقتی که در این روزنامه و آن روزنامه می‌خواندم که ۲۷ درصد از جمعیت شیلی فقط به اندازهٔ ۳.۳ درصد از درآمد کشور سهم دارند و تلاش می‌کردم از این آمار خشک بی‌روح، چهرهٔ بینوایان را بیرون بکشم، چهرهٔ خانواده‌هایی را که سال‌ها در حلبی‌آبادهای سانتیاگو با آنها کار کرده بودم و حالا مجبور بودند برای زنده‌ماندن، گوشت گربه بخورند. و چه وقتی که نامه‌ای به دستم رسید و از کودکان تن‌فروشی که حالا در سطح شهر به گدایی افتاده بودند خبر داد. پینوشه، همان پینوشهٔ حرامزاده بود که مسئول بود، همیشه پینوشه بود که میان من و سرزمینی که اجازه نداشتم به آن بازگردم قد علم می‌کرد، میان همهٔ ما و زندگی‌هایی معمولی که تا قدرت در دست او بود، دیگر نمی‌توانستیم زندگی‌شان کنیم. و با وجود تمام جنبه‌های شیطانی‌ای که به دست‌ها و صدای پینوشه نسبت می‌دادم، در عین حال برایم به شکل عجیبی اثیری باقی مانده بود، فاقد هرگونه جسمانیت.»