علی شریعتی(۱۳۵۶-۱۳۱۲)، نو اندیش دینی است. کتاب زیبا ترین روح پرستنده امام سجاد، حاصل سخنرانی دکتر علی شریعتی با عنوان «زیباترین روح پرستنده» است که در ۲۲ شهریور ۱۳۵۱ در حسینیه ارشاد ایراد شده است. در بخشی از کتاب میخوانیم: «تاریخ زندگی بشر بر اساس تنازع برای بقاست؛ یعنی همان قانون جنگل و قانون حیوان. تاریخ ما را این تنازع میسازد. دائما تضاد طبقاتی، تضاد ملی، تضاد نژادی و کشمکش اقتصاد و هر چه بیشتر فرا اندوختن، کسب کردن، غارت کردن، لخت کردن، آزار دادن دیگری است. این قانون حاکم بر جامعههای بشری است و اندیشیدن، عقل را به کار بردن، تکنیک داشتن، اختراع و اکتشاف کردن و علم اندوختن و فرهنگ و تمدن را ساختن نیز در همین راه است. اما اگر انسان فقط و فقط در این مسیر و با همین عوامل پیش میرفت، از امروز هم وحشیتر میبود به طوری که حتی احساس وقاحت جنایت را نمیکرد. اگر میبینیم، امروز هنوز بر خلاف قدرتهای حاکم بر جهان که صریحا و بهطور قانونی و رسمی، بدتر از چنگیز، جنایت میکنند، باز هم وجدان تودههای مردم عادی، در سراسر دنیا، لطیفترین مسایل احساسی و انسانی و زیباییهای اخلاقی و معنویت را میفهمند و پاسدارش هستند، بهسادگی جان میدهند، ایثار میکنند، از منافع خودشان میگذرند، معنی عشق را میفهمند و معنی فداکاری و وفاداری و دوست داشتن را میفهمند، یکی از عوامل بزرگش پرستش است که موجب لطافت روح، رقّت احساس و زلال کردن شعور درونی آدمی شدهاست.»
نیایش» مجموعه چند نوشته به قلم و ترجمه دکتر علی شریعتی(۱۳۵۶-۱۳۱۲)، نو اندیش دینی است. وی در این کتاب ترجمهای از نوشتار نیایش به قلم «الکسیس کارل» و همچنین نوشتاری از خودش در این باره را گردآورده است. در بخشی از مقاله «نیایش» از این کتاب میخوانیم: «چنین به نظر میرسد که نیایش اصولاً کشش روح است به سوی کانون غیرمادی جهان. به طور معمول نیایش عبارت است از تضرع، ناله مضطربانه و طلب یاری و استعانت و گاهی یک حالت کشف و شهود روشن و آرام درونی و مستمر و دورتر از اقلیم همه محسوسات. به عبارت دیگر، میتوان گفت که نیایش پرواز روح است به سوی خدا و یا حالت پرستش عاشقانهای است نسبت به آن مبدئی که معجزه حیات از او سرزدهاست و بالاخره، نیایش نمودار کوشش انسان است برای ارتباط با آن وجود نامرئی، آفریدگار همه هستی، عقل کل، قدرت مطلق، خیر مطلق، پدر و منجی هر یک از ما. صرف نظر از نقل اوراد فرمولی، حقیقت نیایش یک حالت عرفانی پرگدازی را مجسم میکند که در آن، دل به خدا جذب میشود. این حالت از طبیعت عقل سرچشمه نمیگیرد و از همین روست که تا آنجا که غیر قابل ادراک است در نظر اهل فلسفه و استدلال، غیر قابل قبول باقی میماند. همانطور که حدیث جمال و عشق در دفتر نیست و به درس و تعلیم نیاز ندارد، آنها که دلی خالی از اندیشه دارند خدا را همچون گرمای خورشید و یا عطر گل، به طور طبیعی، احساس میکنند. اما همین خدایی که اینچنین با کسی که دوست داشتن را میداند بهآسانی کنار میآید، خود را از چشم آن که جز فهمیدن نمیداند پنهان میدارد.»
روزنه: مجموعه آموزش شعر نویسنده: محمدکاظم کاظمی انتشارات: سپیده باوران
شعر پدیدهای است که غالب افراد جامعۀ بشری با آن سروکار دارند و هریک از این افراد بنا بر سطح فهم خود و انتظاری که از شعر دارد، میتواند تعریفی برایش داشته باشد. بنابراین نمیتوان به طور مطلق تعریفی ارائه کرد و گفت که «شعر همین است و جز این نیست». روزنه یک مجموعۀ آموزشی شعر است؛ ولی کوشیده شده شیوۀ ارائۀ مباحث، بیشتر توصیفی و تحلیلی باشد. هدف در این کتاب، آموزش اصول و فنون شاعری است، نه گردآوری گزینهای از شعرهای برتر فارسی. پس مثالهای شعری که در متن دیده میشود، فقط وسیلهای است برای درک بهتر مفاهیم. نگارنده در این کتاب بر آن بوده تا شرح قواعد و مسائل فنی شعر، با تحلیلهای زیباییشناسانه از آنها همراه باشد تا از سویی شکل آموزشی اثر حفظ شود و از سویی جوانب هنری و ذوقی فروگذاشت نشده باشد.
علی معلم دامغانی شاعرِ شگردهای نو در قالبهای کهن شعر فارسی است. صورت کامل شعر او در قالب مثنوی رخ نموده است. هم از این روی در این گزیده، تکیه بیشتر بر این قالب است، بهگونهای که تقریباً همه مثنویهای شاعر ما را در آن میتوان یافت. البته رویکرد تازه شاعر به ترانهسرایی که حاصل آن ترانههای ماندگار است، نیز از نظر دور نمانده است. امتیاز مهم این کتاب، گرهگشاییهای بسیاری است که در شعرهای دشواریاب علی معلم صورت گرفته است و مهمتر این که شماری از این گرهها به مدد خود شاعر و طبق یادداشتهایش بر کتاب حاضر، گشوده شده است. افزون بر این، همه کتاب به رؤیت ایشان رسیده است.