"استادان استادان چه کردند؟" اثری است به قلم "مقصود فراستخواه" که "تاریخ دارالمعلمین و دانشسرای عالی از 1297 تا 1357" را در اختیار خوانندگان قرار میدهد. یکی از مهمترین اقداماتی که در راستای ارتقای شرایط فرهنگی و آموزشی در این کشور صورت گرفت، تصویب لایحه تاسیس دارالمعلمین مرکزی در سال 1297 توسط مجلس شورای ملی بود که گام مهمی در جهت تربیت و تأمین آموزگاران در مقاطع ابتدایی و متوسطه به حساب میآمد. ساخت موسسات تربیت معلم مونث و مذکر در این تاریخ به صورت رسمی مجاز شد. دارالمعلمین موسسهای عمومی و دولتی بود که توسط وزارت معارف اداره میشد و رئیس آن نیز به وسیلهی شخص وزیر گزینش و منصوب میشد. ماموریت "دارالمعلمین" تامین مربی برای مدارس ابتدایی و متوسطه اول بود. "مقصود فراستخواه" در "استادان استادان چه کردند؟"، "تاریخ دارالمعلمین و دانشسرای عالی از 1297 تا 1357" را به دقت مورد بررسی قرار میدهد و شرایط آن را به خوانندگان معرفی میکند. داوطلبان برای ورود به هر مقطع، باید از گواهینامه شش ساله ابتدایی برخوردار میبودند و شرط سن برای ورود به قسمت ابتدایی 17 الی 21 و قسمت عالی 18 الی 22 سال بود. اولین موسسهای که زیربنای مراکز تربیت معلم بعدی را تشکیل داد، "دارالمعلمین مرکزی" بود که به سرپرستی آقای ابوالحسن فروغی و معاونت اسماعیل مرآت تشکیل شد و به جهت احساس نیازی که کشور به تربیت معلم زن برای امر آموزش و تدریس در مدرسههای دخترانه داشت، اولین معادل دخترانهی مرکز تربیت معلم با عنوان "دارالمعلمات" که خانم نشاط السلطنه، دختر صفی علیشاه ناظم آن بود، تاسیس شد. "تاریخ دارالمعلمین و دانشسرای عالی از 1297 تا 1357" که در کتاب "استادان استادان چه کردند؟" نوشتهی "مقصود فراستخواه"، منبعی بسیار مناسب جهت پژوهش و همچنین آگاهی از تاریخچهی این مراکز است.
یرواند آبراهامیان، در ارزیابی ریشهای تاریخ معاصر ایران مدرن، افزون بر بررسی جامع سده بیستم، موضوعاتی نظیر اکتشاف نفت، دخالتهای خارجی، نقش دودمان پهلوی و همچنین انقلاب 1357 و زایش جمهوری اسلامی را مورد واکاوی دوباره قرار داده است. ایران در این بین تجربیات دیگری را نیز از سر گذرانده است که از جمله میبایست به جنگ خانمانسوز عراق، دگرگونیهای جامعه در سه دههٔ اخیر و از همه تازهتر، توسعه و گسترش دولت و مبارزه برای قدرت در میان نخبگان قدیمی، روشنفکران و طبقه متوسط تجاری اشاره کرد. نویسنده که یکی از ممتازترین تاریخنویسان ایران کنونی بهشمار میرود، در این اثر همزمان با بررسی فراز و نشیبهای سیاستهای بینالمللی و منطقهای کشور، با چیرگی هرچه تمامتر مردم ایران را در کانون توجهاش قرار داده است. مردمی که طی یک سده تحمل جنگ و انقلاب همچنان به بقای خود ادامه دادهاند. این کتاب در واقع به این مردم و نیز انعطافپذیری آنان همزمان با ظهور این کشور بهمثابه یکی از توانمندترین قدرتهای خاورمیانه، تقدیم شده است. پروفسور آبراهامیان، استاد ممتاز تاریخ در کالج باروک دانشگاه شهر نیویورک است. وی آثار متعددی را در کارنامه پژوهشهای دانشگاهیاش ثبت کرده است که پرآوازهترین آنها کتاب ایران بین دو انقلاب است.
گشتاپو تاریخچه یکی از قدرتمندترین سازمان های امنیتی جهان نویسنده: لوکاس پل ترجمه: میرجواد سیدحسینی، مژگان محمدی انتشارات: پارسه لوکاس پل در کتاب گشتاپو: تاریخچه یکی از قدرتمندترین سازمانهای امنیتی جهان، دربارهی یکی از مخوفترین سازمانهای اطلاعاتی و دولتی رایش سوم، قبل و حین جنگ جهانی دوم، حقایق تکاندهنده و غیرقابل باوری را مطرح میکند. در این وقایعنگاری تاریخی نحوهی پیدایش و جنایات وحشیانه این سازمان علیه صدها نفر و در نهایت سقوط آن برای شما روشن خواهد شد. کتاب گشتاپو که وقایع نگاری تاریخی سازمان یافته ، از پیدایش آن ، جنایات وحشیانه و وحشتناکی که علیه صدها هزار نفر مرتکب شده بود ، تا سقوط نهایی را به مخاطب ارائه می دهد، یک داستان جذاب از قدرت و ویرانی است که به وحشتناک ترین حد خود رسیده است. با استفاده از منابع متعدد ، کتاب گشتاپو نحوه ی تولد این نیروی مخفی پلیس ایالتی را در 26 آوریل 1933 ، حاصل کار هرمان گورینگ ، کشف می کند. گشتاپو می تواند سلطه ی ترور را بر آلمان و در سراسر اروپا اعمال کند. کتاب گشتاپو حاوی مشخصات شخصیت های کلیدی و داستانهای ترسناک کارآیی سادیستیک جوخه های مرگ آن - از شکنجه اعضای مقاومت تا کشتار جمعی را نشان می دهد. و نیز نشان می دهد که چگونه این سازمان در سایه ی ناامنی هیتلر پیشرفت می کند تا زمانی که متفقین پیروز می شوند ، اعضای آن سرانجام دستگیر شده و تا آنجا که ممکن بود ، به دادگاه کشانده شدند.
گفتار این کتاب،گزارش تاریخی به قلم شیخ احمد مجددالاسلام کرمانی در خصوص رویدادهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی صدر مشروطه و چگونگی بنیاد و فروپاشی مجلس است که نویسنده خود از نزدیک، ناظر این رخدادها بود. مجددالاسلام با بیانی شفاف و با صراحت لهجه و نگاهی منتقدانه به بازنگری و تعلیل رخدادها و فضای حاکم بر جامعه در آن زمان می پردازد. نویسنده با نگاهی تیزبین و به وضوح ماهیت، موضع گیری، عملکرد و انگاره های ذهنی افراد نسبت به جریان های جامعه را فارغ از جایگاه سیاسی، اجتماعی، مذهبی آنان، از راس قدرت تا عامه مردم برای مخاطب به تصویر می کشد و برای برون رفت از مشکلات و به تناسب راه کارهایی ارائه می دهد. رویکرد سیاسی دولت های خارجی مانند عثمانی، روسیه و انگلیس در ارتباط با ایران بخشی دیگر از گفتار این کتاب است. این کتاب منبعی ارزشمند برای علاقه مندان، پژوهشگران و دانشجویان تاریخ است. باشد مطالعه و درنگ در آثاری از این دست راه گشای جامعه ما در انتخاب مسیری درست در آینده شود.
بازشناسی هویت ایرانی اسلامی نویسنده: دکتر علی شریعتی انتشارات: سپیده باوران «بازشناسی هویت ایرانی اسلامی» نوشته علی شریعتی(۱۳۵۶-۱۳۱۲)، نواندیش دینی است. در بخشی از کتاب میخوانیم: «امروز فرهنگ موضوع تحقیقات، نظریات و مباحث بسیار مفصل و گستردهای شده است. از هنگامی که مذهب به عنوان روح حاکم در غرب کنار رفت و سپس دوران تابناکی فلسفهها در قرن هجدهم و نوزدهم به تاریکی گرایید و متعاقب آن غلیان ایدئولوژیها که با ادعای جانشینی مذهب و نجات کامل بشریت از همه رنجها و گمراهیهایش در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم به میدان آمده بودند از جوش و خروش افتاد و بورژوازی غربی که وعده تحقق بهشت موعود را در روی زمین به کمک تکنولوژی و بر اساس اکونومیسم و لیبرالیسم فردی میداد. در برابرش مارکسیسم که از رستگاری انسان ستمدیده به کمک تکنولوژی و بر اساس کمونیسم و دیکتاتوری طبقاتی دم میزد، هر دو پس از نیل به هدفهای خویش سرابهایی متفاوت را پیش چشم انسان پدیدار کردند که در آن، قدرت اولی زاده استثمار حیلهگرانه طبقات تهیدست و استعمار جنایتکارانه ملتهای فاقد صنعت و قدرت در جهان بود و قدرت دومی ناشی از سلب قدرت از همه و تمرکز همه چیز انسانها در دستهای جبار دیکتاتوریای که با قتلعامها و خشونتهای افسانهای و ریشهکن کردن همه افکار و عقاید و محو همه ملیتها و اصالتها شکل گرفته بود. اندیشههای آزاد و روحهای راهجوی به دو سرچشمهای که از آن دور میشدند، دوباره با نگاهی دیگر، چشم گشودند.»
درامدی بر اساطیر ایران: انسان همیشه به جهان گرداگرد خود توجه داشته است. از این رو اسطوره، بیان و نمودگاری است از ”شناخت“ انسان از جهان که، گذشته از صورت ظاهر، برای انسان دارای معنایی باطنی و پنهانی نیز است. اسطوره از جهان، طبیعت، خدایان، دیوها و خلاصه از زندگی مادی و معنوی انسان پیشین سخن می گوید. اساطیر نه تنها رابطة انسان را با نیروهای مابعدالطبیعی رقم می زند بلکه تعیین کنندة ارتباط انسان با ادبیات، موسیقی، نقاشی، قصه ها و باورهای عامیانه، هنر و ”معرفت“ غیرعلمی است. بنابراین جای هیچ تردیدی نیست که برای شناخت عمیق فرهنگ یک ملت نمی توان از اساطیر آن بی خبر بود، چراکه اساطیر با جهان فرهنگی ای که بنیاد می گذارد تصویری از عشق و نفرت، ثروت و قدرت، امر جنسی، مرگ و ترس ترسیم می کند.
آنچنان که تجربۀ زیستۀ تاریخی ما در این دو قرن اخیر نشان داده است، توسعهنيافتگی کماکان مبرمترین مسألۀ ما ایرانیان است. مسألۀ توسعهنیافتگی نقطۀ کانونی همۀ ديگر مسائلمان، مثل عدم توسعۀ سياسی، اجتماعی، اقتصادی و حقوقی است. به نظر میرسد جامعۀ ایرانی با يک دور باطل مواجه است. ما با مسائل سياسی و اجتماعی بسياری مواجه هستيم که به نحو توأمان هم علت و هم معلول، هم عامل و هم حاصل توسعهنيافتگی است. پاره کردن اين دور باطل مهمترين وظيفۀ کنونی روشنفکران و انديشمندان ماست. عقلانیت انتزاعی و غیرتاریخی و عدم درک موقعیتمان به منزلۀ «وضعیتی تاریخی» و گم شدن در بیراهههای مناقشات سیاسی و ایدئولوژیک را بايد منطق مشترک بسیاری از ایرانیان و به منزلۀ بنیادیترین مانع درک مقولۀ توسعه و توسعهنيافتگی تلقی کرد. شاید بتوان در این میان، رضا داوری اردکانی را یک استثنا تلقی کرد. وی در این مجموعۀ سه جلدی، با عنوان نقد فرهنگ توسعهنیافتگی میکوشد جامعۀ ایران را در فهم معضل تاریخی توسعهنیافتگی یاری دهد. فیلسوف ما در جلد اول این مجموعه به بحث از رابطۀ «علم، فلسفه و عقلانیت»، در جلد دوم به رابطۀ مقولات «علم، سیاست و تاریخ» و در جلد سوم به مباحثی در خصوص «پژوهش علمی و سیاست علم» در کشور میپردازند.
«شعر پارسی» در واقع گزیدهای است از آثار شاعران زبان فارسی، از دیرباز تا امروز، همراه با شرحی از تحولات صوری و محتوایی شعر فارسی. کتاب از دو بخش تشکیل شده است. در بخش اول که «شعر فارسی در یک نگاه» نام دارد، نویسنده به صورت مختصر و در عین حال جامع، تاریخ تطور شعر فارسی را در حوزۀ صورت و معنی ارزیابی کرده و پیوند میان تحولات تاریخی و فکری و شعر فارسی را بازگو کرده است. همچنین در این بخش به اختصار به ویژگیهای شعر شاعران برجستۀ فارسی نیز پرداخته است. بخش دوم، «دفتر شعر» است که از نظر حجم بدنۀ اصلی کتاب را میسازد و در آن، آثاری از حدود یکصد شاعر زبان فارسی از قرن چهارم هجری تا عصر حاضر گرد آمده است. شعرها از نواحی گوناگون قلمرو زبان فارسی، با سبکها و قالبهای گوناگون انتخاب شده است، به گونهای که بیشتر شعرهای معروف زبان فارسی را در این قسمت میتوان یافت. در یادداشت نویسنده میخوانیم: «مخاطبان کتاب کسانیاند که بخواهند بدون نیاز به منابع گوناگون تاریخ ادبیات و دیوانها و مجموعه شعرهای شاعران، با نمونههای برجستۀ شعر فارسی و سیر تحوّل آن آشنا شوند. از جانبی این کتاب مکمّلی برای مجموعۀ آموزشی شعر روزنه است که پیش از این برای آشنایی با عناصر و سبکهای شعر نوشتهام.» گفتنی است که کتاب «شعر پارسی» بار اول در سال ۱۳۷۹ از سوی مؤسسۀ انتشارات ضریح آفتاب منتشر شده و آنچه در این چاپ عرضه شده است، یک بازنگری و ویرایش مفصل به خود دیده و مباحث و نمونههای شعر آن تا حدودی بهروز شده است.
در این کتاب، مارتین پوکنر ما را با خود به سفری یگانه در دل زمان و به گرداگرد عالم میبرد و طی آن از نقش شگرفی پرده برمیدارد که داستانها و ادبیات در خلق جهان امروز ما ایفا کردهاند. پوکنر در این کتاب بدیع، ضمن کندوکاو در شانزده متن بنیادینی که آنها را از بیش از چهارهزار سال تاریخ ادبیات جهان انتخاب کرده، ما را با بسیاری از کسانی که اهل شهود و صاحب بینش بودهاند آشنا میسازد و به روشنی نشان میدهد که چگونه نوشتن و به تبع آن ادبیات الهامبخش ظهور و سقوط ملتها و امپراتوریها بوده، افکار فلسفی و سیاسی را در درخشانترین اذهان و عقول شرر زده، باورها و عقاید مذهبی را در جان باورمندان پدیدآورده و با تأثیرگذاری بر زندگی نسلهای بسیار، سیر تاریخ را عوض کرده است.