علمی فرهنگی

سفرنامه ناصرخسرو ( بر پایه کهن‌ترین نسخه موجود در کتابخانه لکهنو )

داستان در قرن ششم اتفاق می‌افتد. تاراس بولیا، قزاق پنجاه ساله‌ای است که همیشه آماده جنگیدن و کشتار در راه اعتقاداتش است، با دو پسرش اوستاپ و آندری به اردوگاه قزاق‌ها می‌روند. شب و روز اسب می‌تازند و درست هنگامی به آنجا می‌رسند آن‌ها درگیر جنگی خونین با لهستانی‌ها می‌شوند و مرگ را برای تاراس بولبا همراه دارد، هر دو پسرش در این خون سرنوشت‌های وحشتناکی در انتظاراشت است. داستان تصویری از طنز تلخ و هولناک است و شجاعت و خون‌ریزی را در تقابلی کنار هم قرار داده است.

هرمان هسه برای نوشتن رمان گرگ بیابان از عناصر روان‌شناسی و داستانی استفاده کرده است و اثری خواندنی و قابل تامل آفریده است. گرگ بیابان خودنوشته‌های مردی است که خودش را نیمه‌گرگ نیمه‌انسان می‌پندارد. گرگ بیابان نوشته‌های هری هالر است. هری هالر مردی غم انگیز و تنهاست، او یک روشنفکر متجدد است که زندگی برایش لذتی ندارد. هری سخت تلاش می‌کند و می‌خواهد دو نیمه‌ی وجودش، گرگ وحشی و انسان عقلانی را با هم آشتی بدهد بدون اینکه تسلیم ارزشهای بورژوازی شود که مورد تحقیر اوست. زندگی هری هالر زمانی تغییر می‌کند که او با زنی به نام هرمین ملاقات می‌کند.

این رمان در قالب خاطرات یک افسر اشراف زاده امپراتوری روسیه به نام پتر آندرویچ و با زاویه دید اول شخص نوشته شده است. «دختر سروان» داستانی رمانتیک و زندگی نامه ای است که در متن شورش پوگاچف در سال های ۴-۱۷۷۳ در دوران سلطنت ملکه کاترین دوم جریان دارد. پوشکین در آن دوران در خزانه اسناد دولتی در شهر سن پترزبورگ مغشول به کار بود و به همین مناسبت این داستان را به رشته تحریر در آورد. وی هرچند در این داستان نظری منفی نسبت به خشونت و کشتار و چپاول این قیام دارد اما در عین حال یملیان پوگاچف رهبر این قیام دهقانی را به عنوان شخصیتی استثنایی و تحسین برانگیز به تصویر کشیده است. «دختر سروان» آخرین اثر پوشکین است. بلنیسکی، منتقد ادبی روس، معتقد است «دختر سروان» داستانی است که بیشترین تاثیر را بر نسل نویسندگان رئالیست روسی بر جای گذاشته است. «دختر سروان» در مورد پتر آندرویچ، جوانی اشراف زاده در اواخر قرن هجدهم میلادی است. او به سن سربازی رسیده و پدرش بر خلاف نظر مادرش او را به خدمت نظام می فرستد و از روابط خود استفاده می کند تا پسرش را به منطقه ای دورافتاده در شرق رود ولگا و کنار دشت های قزاقستان اعزام کنند. پتر آندرویچ که در قلعه ای نزدیک به شهر ارنبورگ مشغول خدمت می شود، عاشق ماریا دختر سروان محل خدمتش می شود و ... .

رمان (طلسم) یکی از معروف ترین داستان های والتر اسکات، نویسنده ی معروف اسکاتلندی است و زنده یاد حسین دره باغی در سال 1340 آن را ترجمه کرده است. پیکارهای مسلمانان و مسیحیان که در تاریخ به جنگ های صلیبی معروف است، بن مایه ی اصلی داستان را شکل می دهد؛ روایتی که عنصر تخیل بیش از واقعیت در آن نمود یافته است. رمان نویس، شاعر، تاریخ دان و زندگی نامه نویس اسکاتلندی است که او را اغلب ابداع کننده و یا پدر رمان تاریخی می دانند، از آنجایی که وی قالبی را برای این سبک از ادبیات داستانی بکار بست که تا امروز از آن پیروی شده است. اشعار و رمان های معروف به ویورلی او، به بازگویی وقایع مهیج مربوط به تاریخ موطنش می پردازند و دیگر رمان های وی به بریتانیا و فرانسه دوران قرون وسطی برمی گردند که شخصیت های آن را شاهان، شهبانوها، مردان سیاسی، مزرعه داران، گدایان و راهزنان تشکیل می دهند.

خدایان تشنه اند رمانی نوشته ی آناتول فرانس نویسنده ی مطرح فرانسوی است. عنوان این کتاب به طور دقیق ماهیت آن را که در جریان انقلاب فرانسه اتفاق می افتد به تصویر می کشد. وقایع خدایان تشنه اند در پاریس در سالهای 1793–1794 اتفاق می افتد ، که نزدیک به وقایع خاص انقلاب فرانسه است. هنرمند جوان اواریست گالمن دست راست ژاکوبین ، مارا و روبسپیر است و سرانجام در دوران سلطنت وحشتناک تروریسم به عنوان هیئت منصفه دادگاه انقلاب منصوب می شود. گرچه گاملین کاملا به ایده های انقلاب و آزادی اعتقاد دارد ، اما از موقعیت قدرت خود برای ایجاد رعب و وحشت بر دوستان و خانواده اش که با آرمانهای غیورانه ی او موافق نیستند استفاده می کند. اما همه چیز برای او خوب پیش نمی رود و ... خدایان تشنه اند در سال 1912 منتشر شد و نویسنده ی آن آناتول فرانس به احترام دستاوردهای ادبی خود جایزه نوبل ادبیات را دریافت کرد. این رمان خطرات کشوری را که خشمگینانه عصبانی است را به خوبی و با جزئیات نشان می دهد. همچنین وحشتی که ممکن است ایجاد شود وقتی که افکار عمومی حق دارد عدالت را از منظر خودش و با اعدام های تصادفی به اجرا در آورد، به خوبی به تصویر کشیده شده است. رمان خدایان تشنه اند عواقب شرایطی را نشان می دهدکه بشریت توسط یک ایده تباه می شود، حتی یک ایده ی خوب. و آن زمانی است که خود آن ایده اهمیت بیشتری نسبت به آدم هایی که آن را دارند پیدا می کند.