نمای نزدیک:تاریخ نگاری رویدادهای برجسته هر دوره و راه یافتن به مرکز ثقل آنها مستلزم بررسی و سنجش رویدادها و بیان ویژگی ها، انگیزه ها و نتیجه های آنهاست که چنین کاری هرگز از تاریخ نویسی خشک رسمی برنمی آید و حقّ مطلب ناگفته میماند. از این جهت هم هست که تاریخ نگاری وقایع انقلاب اسلامی و دفاع مقدس وارد راه های جدیدی شده است که رویکرد منحصربه فرد و جدید آنها به کلی در گذشته بی سابقه است و از قضا آمار بالای فروش آنها هم از رضایت و اقبال مخاطبان از چنین آثاری حکایت میکند. کتاب «پایی که جا ماند» که یادداشتهای روزانه سید ناصر حسینیپور در اردوگاهها و زندانهای مخفی عراق است یکی از شاخص ترین آثاری است که شرح روزهای سخت اسارت در دست صدامیان و بعثیان عراقی را با متدی نوآیین و اثرگذار در عهده دارد. مولف این کتاب را از روی ۲۳ برگهای یادداشتبرداری کرده است که آنها را در دوران اسارت مخفیانه روی کاغذهای سیگار نوشته بوده، در عصای خود پنهان کرده تا بهدست زندانبانها نیفتد و بالاخره توانسته آنها را با خود به ایران بیاورد. حسینی پور مورخی است که در عین حال هنرمند هم هست. او در این اثر نوعی گزارشی داستانی از تاریخ اسارت به دست میدهد که تنها به وصف ظاهر اشتغال ندارد بلکه موشکافی های روانی و بررسی انگیزه های درونی و دریافت ریشههای هر رویداد را مطمح نظر قرار داده و مخاطب را با کنه حوادث آشنا میکند. خوانندگان با مطالعه این کتاب در سیری درونی به صمیم سرشت و وجدان راوی راه مییابند و از راه همدلی و الهام درونی درمییابند که چه اندیشه و تصوری بر نویسنده در دوران اسارت چیره بوده است.
در عملیات «بیت المقدس» که در روز آزادسازی خرمشهر انجام شد؛ یک گردان از لشکر ۴۱ثارالله به فرماندهی «قاسم سلیمانی» در محاصرهی دشمن گرفتار شدند و تعدادی از نیروهای ایرانی توسط ارتش عراق به اسارت در آمدند. از نیروهایی که اسیر شدند، ۲۳ نفر، نوجوانهایی بودند که پانزده تا هفده سال بیشتر نداشتند. کتاب «آن بیست و سه نفر» نوشتهی احمد یوسفزاده روایت هشت ماه از اسارت نه سالهی یکی از همین ۲۳ نفر است. زبان روان و روایت دوست داشتنی یوسفزاده از روزهای اسارت، شرح دیدارهای این نوجوانها باصدام و خبرنگاران و تمامیلحظات تلخ و شیرینی که آنها با هم داشتهاند، مطالعهی این کتاب را برای مخاطب دلپذیرتر کرده است.
«دختر شینا»، روایت خاطرات خانم قدمخیر محمدی کنعان، همسر سردار شهید ستار ابراهیمی از شهدای استان همدان است که در عملیات والفجر ۸ به شهادت رسید. خانم محمدی در نقش راوی کتاب، در ۱۴ سالگی با ستار ابراهیمی ازدواج میکند و صاحب پنج فرزند میشود. در بیست و چهار سالگی شوهرش را از دست میدهد. وی از آن زمان و با وجود ۵ فرزند، ازدواج نکرد و به تنهایی فرزندانش را بزرگ کرد. بهناز ضرابیزاده که نگارش این اثر را برعهده داشته، درباره شخصیت راوی کتاب مینویسد:« این موضوع برای من بسیار تامل برانگیز بود، زنی که در روستا زندگی میکرد به فضای شهر آمده و به تنهایی در اوج جوانی، تمام هم و غمش بزرگ کردن فرزندانش شده بود. بنابراین تصمیم گرفتم درباره فراز و نشیبهای زندگی این زن با او مصاحبه کنم». این داستان نویس درباره عنوان کتاب «دختر شینا» مینویسد: «همه درباره این عنوان از من سوال میکنند که «شینا» به چه معناست؟ یک اتفاق خاص باعث انتخاب این عنوان برای کتاب شده که راز آن با خواندن کتاب برای مخاطب آشکار میشود، چرا که هر زن و مرد جوانی باید این خاطرات جذاب را بخواند».