اجتماعی

«جریده‌ی فریده» ما را با دنیای زنان پیشروی بعد از مشروطه آشنا می‌کند و بی‌واسطه نشان‌مان می‌دهد که تصویر زن امروزی چطور شکل گرفته و در تاریخ فکر و قلم ایرانی زنان چگونه هویت خود را تعریف کرده‌اند. این کتاب منتخبی از روزنامه‌ی «شکوفه»، دومین روزنامه‌ی زنان ایران است که به همت مریم عمید (مزین‌السلطنه) در دوره‌ی احمد شاه منتشر شد و تصویر دقیقی از وضعیت جامعه‌ی ایرانی و زنان آن دوره ارائه داد.

امس پِین را می‌توان متفکر سیاسی و روزنامه‌نگار و نویسندهٔ انقلابی پیشرو عصر جدید دانست. جدا از شخصیت آزادمنش و گرچه نامتعارف و بحث‌انگیزش، نکتهٔ مهم در آثار او این بود که تا آن زمان کمتر کسی با این درجه از حرارت و شور نه دربارهٔ عامهٔ مردم، بلکه در باب مباحثی اساسی برای عامهٔ مردم مطالبی همه‌فهم نوشته بود. امروز بیش از دویست سال پس از مرگ او، مثلاً برای توضیح عدالت اجتماعی به زبان ساده، دشوار بتوان شیوه‌ای کاملاً متفاوت از سبک نیرومند و شورانگیزش یافت که به همان اندازه مؤثر افتد. در سی‌وهفت‌سالگی تازه قلم به دست گرفت و نه‌تنها عامهٔ مردم را علیه اشرافیت و نظام موروثی (به‌عنوان چیزهایی ضدعقلی، ضدخدایی و ضدبشری) می‌شوراند، که شخصاً در سه کشور عَلَم طغیان علیه نظام‌های سنّتی برافراشت.

فرمانده مسعود به روایت نزدیکان، دوستان و همرزمانش
نویسنده: ژیلا بنی‌یعقوب
انتشارات: پارسه
در کتاب فرمانده مسعود اثر ژیلا بنی‌یعقوب،خاطراتی از فرمانده احمدشاه مسعود را به روایت به روایت ۳۳ نفر از نزدیکان، دوستان و همرزمانش می‌خوانید. احمد شاه مسعود که به القاب فرمانده مسعود، آمر صاحب و شیر دره ی پنج شیر معروف است یکی از چهره های مهم نظامی و جهادی کشور افغانستان و از شخصیت های بحث برانگیز سیاسی محسوب می شود. وی که سابقه ی خدمت در مقام فرمانده ی نظامی و وزیر دفاع افغانستان را در کارنامه دارد یکی از چهره های اصلی مقاومت چریکی در برابر حملات ارتش سرخ شوروی به دره ی استراتژیک پنجشیر به حساب می آید. روش های مبارزه ی او به تاسی از دیگر رهبران چریک دنیا همچون چگوارا و مائو طراحی شد و هم اکنون به عنوان یکی از تاثیرگذارترین قواعد جنگ چریکی شناخته می شود. ژیلا بنی یعقوب با سابقه ی طولانی مدت در منصب روزنامه نگاری، طی سفرهای چندین و چند ساله و طولانی موفق شد با مجموع سی و سه نفر از نزدیک ترین آشنایان مسعود دیدار کند تا شرحی از زندگی و افکار شخصی او را سوای عملکرد سیاسی و موقعیت نظامی اش در کتابی به نام فرمانده مسعود به رشته ی تحریر در بیاورد. نگارنده بعد از چندبار سر زدن به پنج شیر بالاخره موفق می شود به باغ خانه ی فرمانده راه یابد و با همسر و فرزندان او دیدار کند. در میان فرزندان او، بیشتر مصاحبه با پسر احمد شاه مسعود صورت می گیرد و در کنار او چند چهره ی دیگر از نزدیکان او که ارتباط مستمر و جدی با وی داشته اند نیز در روند مصاحبه قرار می گیرند. بنی یعقوب اشاره می کند که برای انجام این مصاحبه به سراغ مخالفان و منتقدان فرمانده نرفته است چرا که قصدش تحلیل عملکرد و استراتژی های او نبوده است. نثر کتاب روان و گیراست و شرح ماجراها با زبانی سلیس روایت شده است؛ عکس هایی از هیرومی ناگاکورا، عکاس معروف که عکس های زیادی از فرمانده گرفته نیز در کتاب آمده و نویسنده با او و همچنین با محمدحسین جعفریان که مستندهای زیادی درباره ی مسعود ساخته نیز مصاحبه کرده است. این اثر که در مدت کوتاهی پس از انتشارش، به چاپ دوم خود رسید در پانصد و شصت صفحه توسط انتشارات پارسه در اختیار خوانندگان قرار گرفته است.

رمان مدار صفر درجه نوشته احمد محمود است که دارای سبک رئالیسم اجتماعی می باشد و روایتگر وقایع قبل از انقلاب اسلامی بین سال های 32 تا 57 در شهر اهواز است. در این کتاب با زندگی پر فراز و نشیب جنوبی ها آشنا می شویم. از ویژگی های این رمان نقش پررنگ زنان در روند داستان است و با کمی تعمق متوجه می شویم که افکار ترقی خواهانه زنانی مثل مائده و آفاق در نبرد با مرد سالاری در جامعه سنتی در حال پیروز شدن است. نویسنده به خوبی توانسته شخصیت ها را توصیف کند مواضع فکری شخصیت های داستان و عکس العملشان در مواقع خاص توسط نویسنده موشکافی شده. مدار صفر درجه از نظر دیالوگ در سطح بالایی از داستان نویسی است، دیالوگ محور بودن اثر به آن ریتم تندی می بخشد. شخصیت ها کاملا رئالیستی پرداخت شده اند طوری که انگار نویسنده همانند یک دوربین حوادث را ثبت کرده است. هر شخصیت نماینده گروهی از مردم است به عنوان مثال حاج آقا عطار نماینده طیف بازاریانی است که بر مبنای منافع خود جهت گیری سیاسی پیدا می کنند و یا مش نوذر نموداری است از افرادی که اعتقادات محکم و پا بر جایی دارند ولی ظرفیت و توان مقاومت در عرصه های مبارزه ی اجتماعی را ندارند و ... این کتاب یکی از برترین و حجیم ترین آثار احمد محمود می باشد و رمانی ارزشمند در زمینه ی شناخت احساسات و افکار مردم در دوران نزدیک به انقلاب اسلامی ایران است و وقایع آن زمان است که توسط انتشارات معین به چاپ رسیده است.

آنچـه خواهید خواند نوشته‌های پراکنده از محمدرضا زائری اســت که طی سال‌ها این سـو و آن ســوی نوشــته و منتشــر شـده و ســپس درقالب دو کتاب گرد آمده و به چاپ رسـیده، یکی حکایـت بیرونی که یادداشـت‌های سـتونی بــه همین نام بــوده در روزنامـە جام‌جم و دیگری محرمانه-مستقیم که یادداشت‌های پراکنده‌ای بوده در نشریات دیگر.

تا طلاق نگرفتندکتاب ننوشتند نوشته‌های کوتاه یک جامعه‌شناس ایرانی دربارۀ واقعیت‌های جامعۀ ایرانی است. نویسنده در این کتاب نگاهی غیرمعمولی به پدیده‌های معمولی انداخته است و نگاهی معمولی به پدیده‌های غیرمعمولی! زندگی روزمرۀ ایرانی کانون توجه او برای یافتن موضوع و مضمون بوده و نثر کتاب فارغ از قلنبه‌گویی‌های رایج است.