اجتماعی

امس پِین را می‌توان متفکر سیاسی و روزنامه‌نگار و نویسندهٔ انقلابی پیشرو عصر جدید دانست. جدا از شخصیت آزادمنش و گرچه نامتعارف و بحث‌انگیزش، نکتهٔ مهم در آثار او این بود که تا آن زمان کمتر کسی با این درجه از حرارت و شور نه دربارهٔ عامهٔ مردم، بلکه در باب مباحثی اساسی برای عامهٔ مردم مطالبی همه‌فهم نوشته بود. امروز بیش از دویست سال پس از مرگ او، مثلاً برای توضیح عدالت اجتماعی به زبان ساده، دشوار بتوان شیوه‌ای کاملاً متفاوت از سبک نیرومند و شورانگیزش یافت که به همان اندازه مؤثر افتد. در سی‌وهفت‌سالگی تازه قلم به دست گرفت و نه‌تنها عامهٔ مردم را علیه اشرافیت و نظام موروثی (به‌عنوان چیزهایی ضدعقلی، ضدخدایی و ضدبشری) می‌شوراند، که شخصاً در سه کشور عَلَم طغیان علیه نظام‌های سنّتی برافراشت.

در کتاب فرمانده مسعود اثر ژیلا بنی‌یعقوب،خاطراتی از فرمانده احمدشاه مسعود را به روایت به روایت ۳۳ نفر از نزدیکان، دوستان و همرزمانش می‌خوانید.

رمان مدار صفر درجه نوشته احمد محمود است که دارای سبک رئالیسم اجتماعی می باشد و روایتگر وقایع قبل از انقلاب اسلامی بین سال های 32 تا 57 در شهر اهواز است. در این کتاب با زندگی پر فراز و نشیب جنوبی ها آشنا می شویم. از ویژگی های این رمان نقش پررنگ زنان در روند داستان است و با کمی تعمق متوجه می شویم که افکار ترقی خواهانه زنانی مثل مائده و آفاق در نبرد با مرد سالاری در جامعه سنتی در حال پیروز شدن است. نویسنده به خوبی توانسته شخصیت ها را توصیف کند مواضع فکری شخصیت های داستان و عکس العملشان در مواقع خاص توسط نویسنده موشکافی شده. مدار صفر درجه از نظر دیالوگ در سطح بالایی از داستان نویسی است، دیالوگ محور بودن اثر به آن ریتم تندی می بخشد. شخصیت ها کاملا رئالیستی پرداخت شده اند طوری که انگار نویسنده همانند یک دوربین حوادث را ثبت کرده است. هر شخصیت نماینده گروهی از مردم است به عنوان مثال حاج آقا عطار نماینده طیف بازاریانی است که بر مبنای منافع خود جهت گیری سیاسی پیدا می کنند و یا مش نوذر نموداری است از افرادی که اعتقادات محکم و پا بر جایی دارند ولی ظرفیت و توان مقاومت در عرصه های مبارزه ی اجتماعی را ندارند و ... این کتاب یکی از برترین و حجیم ترین آثار احمد محمود می باشد و رمانی ارزشمند در زمینه ی شناخت احساسات و افکار مردم در دوران نزدیک به انقلاب اسلامی ایران است و وقایع آن زمان است که توسط انتشارات معین به چاپ رسیده است.

آنچـه خواهید خواند نوشته‌های پراکنده از محمدرضا زائری اســت که طی سال‌ها این سـو و آن ســوی نوشــته و منتشــر شـده و ســپس درقالب دو کتاب گرد آمده و به چاپ رسـیده، یکی حکایـت بیرونی که یادداشـت‌های سـتونی بــه همین نام بــوده در روزنامـە جام‌جم و دیگری محرمانه-مستقیم که یادداشت‌های پراکنده‌ای بوده در نشریات دیگر.

تا طلاق نگرفتندکتاب ننوشتند نوشته‌های کوتاه یک جامعه‌شناس ایرانی دربارۀ واقعیت‌های جامعۀ ایرانی است. نویسنده در این کتاب نگاهی غیرمعمولی به پدیده‌های معمولی انداخته است و نگاهی معمولی به پدیده‌های غیرمعمولی! زندگی روزمرۀ ایرانی کانون توجه او برای یافتن موضوع و مضمون بوده و نثر کتاب فارغ از قلنبه‌گویی‌های رایج است.

کتاب چرا شد محو از یاد تو نامم؟ مجموعه مقالاتی از افسانه نجم آبادی، پژوهشگر حوزه مطالعات زنان است که در طی سال‌ها در نشریات مختلف فارسی و انگلیسی منتشر شده است. مقالات این کتاب را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: دسته اول بررسی تاریخ از دیدگاهی متفاوت است: دیدگاهی که زن در آن حاشیه نشین و غایب نیست، بلکه حضور فعال و نقش پررنگی دارد. برای این کار او به سراغ منابع تاریخی معاصر مانند جنبش مشروطه رفته با بررسی اسناد و مدارک به جا مانده، نقش زنان را بازخوانی می‌کند. دسته دوم مقالات بررسی روایت‌هایی محبوب و مشهور مانند هزار و یک شب، یوسف و زلیخا و بامداد خمار است. نجم آبادی درباره این داستان‌ها اینطور می‌گوید: مضامینی که در این کتاب‌ها به نگارش درآمده است، بیش از آنکه به میل زن توجه داشته باشند، از مکر زنان نوشته‌اند و این نوعی خیال بافی کهن مردانه است.